Pagina's

dinsdag 5 september 2017

Boswachter 2.0: "een mooi beroep". Of niet meer?

Terwijl ik veelkleurige markeringen in het bos Abelstok fotografeer, word ik rakelings gepasseerd door een groepje fietsers.

"Dag boswachter!", roept één van hen mij toe.
"Ik ben de boswachter niet", roep ik terug, "gelukkig niet!"
"Boswachter is anders een móói beroep hoor!", schreeuwt de fietser over zijn schouder.
Dan is hij buiten gehoorsafstand.

Achteraf verbaas ik me over mijn impulsieve reactie.
Want natuurlijk heeft deze fietser gelijk.
Boswachter ís een mooi beroep.
Ideaal zelfs.
Zeker voor wie een introverte aanleg heeft, van de natuur houdt, graag z'n eigen gang gaat en bij voorkeur buiten is.
Kortom: voor mij.

Ooit markeerde ik "boswachter" zelfs als favoriet, bij het invullen van een meerkeuze-vragenlijst.
Wat is er met dit zo romantisch lijkende beroep gebeurd?

Ik ga op onderzoek uit.
Een cartoon die ik via Google vind geeft te denken:

Cartoon verkregen via internet. "Resultaten MTO opvallend positief" (MTO: MedewerkersTevredenheidsOnderzoek)
Poster achter de baas: WERKEN BIJ STAATSBOSBEHEER IS EEN FEEST
Evaluatie:
Werknemer: "Werken-bij-Staatsbosbeheer-is-een-feest..."   
Werknemer: "Zo goed?"
Baas: "Heel goed..."

Hoort kritiekloze blijmoedigheid tegenwoordig bij de kerntaken van de medewerkers van Staatsbosbeheer?
En zo ja, waaróm?!

De boswachters zijn de belangrijkste - in ieder geval de meest zichtbare - vertegenwoordigers van Staatsbosbeheer.
Voor het grote publiek zijn zij zowel contactpersoon en aanspreekpunt als activiteitenbegeleider en publieksvoorlichter.
En - ook wel een beetje - de "wachters" die controleren of recreanten zich wel aan de regels houden.

Dit is allemaal niets nieuws.
Het type boswachter dat diep in het bos in een romantisch huisje met groen geschilderde luikjes woont kennen we immers alleen nog maar uit sprookjes.

De laatste tijd lijkt er echter nóg iets veranderd, iets wezenlijks in de kerntaak van de boswachter.
En daarmee in de dagelijkse praktijk van het boswachten.
De boswachter is nu vooral, bovenal, een publieksvoorlichter.


Boswachter huisje. Playmobil.

Eigenlijk bestaat "de" boswachter helemaal niet meer.
Veelzeggend is bijvoorbeeld dat boswachters nu vooral in teams werken.

Zo vallen 'onze' boswachters onder "team Lauwersoog & Wad-Hogeland".
Hoewel ons bosje (Kruisweg) maar 3 ha groot is, hebben wij dus meerdere boswachters.
Deze boswachters verplaatsen zich per auto tussen tientallen bossen en (dorps)bosjes op het Hogeland.

Weg idylle!


Afbeelding verkregen via internet.

Wat is eigenlijk het profiel van de hedendaagse boswachter?
Misschien biedt een wervingstekst in een personeelsadvertentie voor een boswachter een inkijkje in de moderne functie-eisen.
In Groningen vind ik geen vacatures, maar in Friesland - "Fryslân" in de advertentie - gelukkig wel:
 
Vacature te verkrijgen via: https://www.staatsbosbeheer.nl/over-staatsbosbeheer/vacatures/vacatures/boswachter-sudeast-fryslan

Daar gaat mijn idyllische (jeugd)fantasie!
Voor introverte types die graag hun eigen gang gaan is dit werk overduidelijk niet geschikt.

"Je werkt in teamverband", "Je werkt voornamelijk onder leiding van een collega-boswachter", en ga zo maar door.

Toegegeven: het gaat hier specifiek om een publieksvoorlichter.
Dit betekent dat er ook andere soorten boswachters zijn.
Volgens een medewerker van Staatsbosbeheer zijn er drie soorten boswachters te onderscheiden:
 
1) de beheerder 
2) de publieksvoorlichter 
3) de ecoloog

Wat zijn precies de functie-eisen?
In dit profiel - "specialisatie publiek" - blijkt "relevante werkervaring" vooral te bestaan uit "omgaan met publiek/bezoekers".
Niet de ervaring met en kennis over de natuur staan dus centraal, maar "mensen enthousiasmeren", "anderen motiveren" en "in teamverband werken".

Voor wie dit nog niet duidelijk genoeg is, wordt nog maar eens benadrukt dat de "communicatieve vaardigheden" goed moeten zijn.
Verder moet je natuurlijk met de computer kunnen werken, in het bijzonder met "social media": 

Vacature te verkrijgen via: https://www.staatsbosbeheer.nl/over-staatsbosbeheer/vacatures/vacatures/boswachter-sudeast-fryslan

Maar wat valt er eigenlijk allemaal te bespreken met het publiek?
Het lijkt er zo langzamerhand op dat boswachters - in het bijzonder boswachters met de "specialisatie publiek" - vooral betaald krijgen om eventuele zorgen bij de plaatselijke bevolking weg te nemen.
Bijvoorbeeld over de momenteel op handen zijnde grootschalige essenkap.

Een beetje zoals minister Kamp bij zijn bliksembezoekjes aan het aardbevingsgebied deed:


Cartoon verkregen via internet.
Kamp: "Wat deed jij nou precies in Groningen laatst?"
Samson: "Emoties tonen, en jij?"
Kamp: "Begrip tonen"
Samson: "Goed bezig"

Betekent het succesvol wegnemen van eventuele ongerustheid bij het publiek dan ook werkelijk dat de aanleiding voor de zorgen is weggenomen?

Hmm.

Wat opvalt is dat Staatsbosbeheer niet zelden uitgerekend de belangrijkste informatie voor het publiek achterhoudt.
Om een voorbeeld te noemen: het plaatsen van windmolens op één van hun terreinen zonder de omwonenden vooraf te informeren.

Zo stelt Titia Ketelaar op 21 augustus in NRC (21 augustus 2017): "Staatsbosbeheer stelde een bos ten oosten van Nootdorp beschikbaar, maar vergat Zoetermeer aan de andere kant van het groen te waarschuwen".


Cartoon verkregen via internet.
Vrij vertaald: "hier verstoppen we onze openbare informatie"

Misschien omdat het plaatsten van windmolens zoveel geld in het laatje brengt?
Net als, bijvoorbeeld, het oogsten van gezonde, volwassen bomen?
Van Den Haag moet Staatsbosbeheer tenslotte 'de eigen broek ophouden'.
Dan komt zo'n extra zakcentje best goed uit.

Maar Staatsbosbeheer heeft nóg een probleem. 
Dat probleem is dat het grote publiek - ook wel de "achterban" genoemd - gewoonlijk geen windmolens wil.
En al helemaal geen grote machines, in hún bos.
Bomen ziet de achterban juist wél heel graag.
Liefst zo veel mogelijk, en bij voorkeur oud.
Want dát is waar de achterban aan denkt bij een bos.

Geef ze eens ongelijk.
In zo'n bos huizen eekhoorns, en voelen vleermuizen en spechten zich thuis.
Zo'n oud bos geeft beschutting.
Je komt er tot rust.


"In de natuur kom ik helemaal tot rust"
"Dat is niet meer nodig.
Er zijn prima kalmeringstabletten op natuurlijke basis"

Staatsbosbeheer gebruikt dan ook liever het woord 'verdunnen'.
Al blijft er in de meeste gevallen nog slechts een enkele "toekomstboom" gespaard.

Verdunnen: klinkt lang niet gek.
Een paar kilootjes eraf misstaat immers meestal niet!


Verdunnen? lang niet gek!

Zodra een bosperceel vrijwel geheel zal worden geoogst spreekt Staatsbosbeheer van 'verjongen'.
Dat klinkt zo mogelijk nog beter!

Verjongen: "puur huid". Afbeelding verkregen via internet.

'Verjongen': wie zou daar iets tegen kunnen hebben?
Dit woord roept eigenlijk alleen maar positieve associaties op.

Hoewel misschien niet altijd voor alle betrokkenen.
Denk aan het verjongen van het personeel: ouwe zeikerds eruit, en frisse, gezonde, goedkopere, hardwerkende types ervoor terug.
Leuk voor de baas, en leuk voor het nieuwe personeel, maar helaas net iets minder voor die ouwe zeikerds.

Officieus lijken de boswachters met verjongen te bedoelen: alle bomen die er nu staan gaan plat.
Maar géén zorgen, want er komen jonkies voor terug!

Nou ja: vaak zelfs dat laatste niet.
Tenminste niet op de korte termijn.
Want in veel gevallen wordt het herstel 'overgelaten aan de natuur'.
Terwijl reeds aanwezige zaailingen en andere onderbegroeiing eerder rücksichtloos door de harvester worden omgewoeld dan wel platgereden.

Voor een bos betekent dit op de korte én(!) middellange termijn helaas niets anders dan: kaalslag.
Voor de achterban zit er helaas weinig anders op dan te wachten. 
Totdat je oud en gebrekkig bent en je hondje, waarmee je altijd zo aardig door je bosje wandelde, (er) niet meer is. 


Afbeelding verkregen via internet: "Geduld is een schone zaak, als je er tijd voor hebt"

Het zou allemaal niet zo erg zijn, als omwonenden deze PR-verhalen van Staatsbosbeheer met een flinke korrel zout zouden nemen.
Zo van: wij hebben álle begrip en delen de zorgen van Staatsbosbeheer - veel essen zijn ziek, maatwerk is duur en het moet goedkoop - maar moeten helaas óók een beetje voor onze eigen belangen opkomen.

En niet te vergeten voor het bos: onmisbare leefomgeving van vleermuizen en spechten, die helaas geen ervaring hebben met social media
Cartoon verkregen via internet.

Voorlopig lijkt de nieuwe tactiek bij omwonenden echter verrassend goed te werken.
Zo worden beginnende acties en ontluikende protesten met succes in de kiem gesmoord na empathische  - "wij delen uw zorgen, wij houden van elke boom, elk vogelnest zal door ons beschermd worden" - voorlichtingsbijeenkomsten waarin om de andere zin woorden als 'zorgvuldig' worden gebruikt. 
En dat is jammer, want we hebben helaas geen enkele garantie op zorgvuldigheid.

Dit wordt snel duidelijk voor wie een kijkje neemt op plekken waar de harvester al is langs geweest.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten