maandag 16 oktober 2017

Aankondiging informatie-bijeenkomst Kruisweg: feiten en fictie

Op zaterdag 21 oktober is een voorlichtingsmiddag georganiseerd, over de geplande kap te Kruisweg.
De bijeenkomst zal plaatsvinden in het Dorpshuis Open Haard te Kruisweg en zal beginnen om 13.30 uur.
Zowel Staatsbosbeheer als de Gemeente de Marne zijn uitgenodigd om hun plannen toe te lichten.

Aankondiging informatiebijeenkomst Kruisweg
Oftewel:

BELANGRIJK!! INFORMATIEMIDDAG BOOMKAP BOS KRUISWEG Beste dorpsbewoners! Zoals jullie inmiddels vernomen hebben zal er ivm de essentaksterfte kap gaan plaatsvinden in het bos van Kruisweg. Belangrijk te vermelden is dat niet het gehele bos zal worden gekapt. De kapwerkzaamheden zullen starten in juli 2018. Er zal onder leiding van Staatsbosbeheer herbeplanting plaatsvinden waar de dorpsbewoners bij betrokken worden. Staatbosbeheer en de Gemeente de Marne wil graag hun plannen toelichten. Daarom organiseren we een informatiemiddag op zaterdag 21 oktober OM 13.30 in Dorpshuis Open Haard. Graag zien we jullie dan! Groet, DB Kruisweg.
Met het logo van Dorpsbelangen Kruisweg erbij.
Op de website van Dorpsbelangen is overigens niets te vinden, noch bij 'agenda', noch bij 'activiteiten'.
Wat opvalt aan deze uitnodiging is de ongevraagde mededeling - met speciale nadruk - dat "niet het gehele bos zal worden gekapt".
Je vraagt je onwillekeurig af wat hiervan de bedoeling is.
Moet een overdosis aan feitelijke, realistische en vooral: concrete informatie nog éven worden uitgesteld?
Tot ná de kap, om precies te zijn?

Want wie zelf een bezoekje brengt aan Wehe den Hoorn (of Uithuizen of, sinds kort, Bedum) kan helaas moeilijk om de naakte feiten heen.
Hoewel er rond deze bossen zéker enkele decoratieve randjes zijn blijven staan - vooral langs doorgaande en verharde paden - zijn de (grotendeels óf gedeeltelijk) met essen beplante percelen in déze dorpsbossen vrijwel volledig verwoest.
Tenminste dáár waar de harvester nu al is langs geweest.

Nou ja, ik moet niet overdrijven.
Hier en daar zijn beslist nog enkele, reeds lang overleden en nooit werkelijk volwassen (want voortijdig ziek geworden essen) overgebleven.
Dit zijn betrekkelijk dunne, maar wel opvallend hoge bomen die je zéker niet op je hoofd wilt krijgen.
Precies díe acute risicogevallen waar het, in verband met onze veiligheid, aanvankelijk om te doen was dus.
De veelbesproken veiligheid van passanten en omwonenden vormde immers de directe aanleiding voor de hals-over-kop geplande, grootschalige kap.


Cartoon verkregen via internet. Vrij vertaald: "Het 11 september excuus".
"Wij verzorgen de kaalslag van onze nationale bossen voor uw veiligheid. Zo hebben terroristen geen plek meer om zich te verstoppen!" 

Bovendien zijn juist jonge bomen het vatbaarst voor de essentaksterfte.
Zij zullen zich dus zeker niet herstellen, terwijl oudere bomen het nog betrekkelijk goed lijken te doen en (volgens de universiteit Wageningen: "wees terughoudend met kap") beslist een kans maken.
Toegegeven: dit jonge hout - dunne stammen, al zwaar aangetast bovendien, en uitsluitend nog te gebruiken als brandhout - waait vanzelf wel om.

Kortom: de percelen waar de harvesters reeds hun opwachting hebben gemaakt zijn vrijwel geheel kaalgeslagen (om ook maar eens een een passage stevig aan te zetten). 
Inclusief het leeuwendeel van de eiken, elzen, berken, lijsterbessen en hazelaars (én het bodemleven) dus.
Anders gezegd: het bestaande, niet zelden een halve eeuw oude ecosysteem ter plaatse 'is niet meer'!
En volgens kenners zal het zeker tientallen jaren duren voordat dit ecologische evenwicht zich weer enigszins heeft hersteld.
Met alle gevolgen van dien voor de aanwezige flora en fauna, omwonenden niet uitgezonderd.
Waarom dan tóch dit "om de hete brij heen draaien", bij de informatievoorziening?
De dorpelingen komen er immers tóch wel achter dat het een ravage zal worden?


Cartoon verkregen via internet. Vrij vertaald: Het publiek: "Hey, meneer De Overheid, wat gebeurt daar achter de schermen?". Mantel der Geheimzinnigheid: "Geloof me: je wilt het niet weten".

Overigens waren de oogstmachines, onder meer belast met de kap te Uithuizen, Bedum, het bos Abelstok en Wehe den Hoorn, in al deze bossen alweer vertrokken voordat álle percelen met oranje of rood 'gebleste' bomen waren aangepakt.
Volgens de boswachters omdat de weersomstandigheden - aanhoudende regen - te slecht waren.
Toch lijkt het onontkoombaar dát de harvester er terug zal komen.
Al is het alleen maar omdat ook de nog onberoerde percelen vol staan met 'gebleste' essen.

Kortom: als de verstrekte feitelijke informatie op de aankondiging al niet geheel conform de werkelijkheid is, dan houd ík persoonlijk mijn hart vast voor de aangekondigde bijeenkomst zelf.
Wat kunnen we doen, als burgers die tot nu toe bewust in zalige onwetendheid werden gehouden door de vereniging Dorpsbelangen die al veel eerder op de hoogte was van de naderende kap?


Cartoon verkregen via internet: Vrij vertaald: "Laat ze protesteren! Ze hebben toch geen enkele macht!"

Verder vraag ik me onwillekeurig af waar deze "informatie"-middag eigenlijk voor zal dienen, als de meest cruciale feiten - kaalslag, grootschalige oogst - niet met name zullen worden genoemd.
Want aan empathie en begrip hebben we als omwonenden niet zoveel:


Afbeelding verkregen via internet. Met Diederik Samson en Henk Kamp. 
Kamp: "Wat deed jij nou precies in Groningen laatst?"
Samson: "Emoties tonen, en jij?"
Kamp: "Begrip tonen"
Samson: "Goed bezig"

De meeste omwonenden willen gewoon de beste oplossing voor het bos!
En ik herhaal het nog maar eens: vooral de kwestie van de financiële nood zou gewoon benoemd kunnen worden.
Inclusief de mogelijkheid van een 'derde weg': meer geld in ons bos, zodat er wél gefaseerd gekapt kan worden.
Van tijd tot tijd de ziekste bomen eruit, met de mogelijkheid tot herstel op de openvallende plekken dus.
Zodat wij - en de dieren en planten - op geen enkel moment helemaal zonder bos zullen zitten en de bestaande onderbegroeiing effectief benut kan worden.
Wat, uiteindelijk, óók weer geld scheelt omdat er minder herplant nodig is.

Mijn persoonlijke ervaringen met de boswachters zijn overigens positief.
Zij willen de omwonenden beslist niet moedwillig pijn doen en vinden het zelf ook heel erg wat er gebeurt.
Maar ik zou hen willen vragen de situatie absoluut niet mooier voor te spiegelen dan ie is en de akelige feiten niet af te dekken met loze geruststellingen - "over drie jaar ziet het er weer mooi uit" - die niet waar te maken zijn.
Want dan voel ik mij, als burger en omwonende, een beetje in de maling genomen.

De situatie in de Groningse Kleibossen is volgens één van de boswachters een buitengewoon ongelukkige samenloop van omstandigheden:
1) een momenteel veel te dicht bos, vol met vrijwel uitsluitend sprieterige bomen, dat al veel eerder en vervolgens met enige regelmaat had moeten worden uitgedund
2) aangeplant op een ondergrond van voormalige landbouwgrond
3) een monocultuur, waarbij alle essen tot overmaat van ramp onderdeel vormen van dezelfde 'kloon' en in hetzelfde jaar geplant.
Kortom: het kan nauwelijks erger.
Opgemerkt moet worden dat deze fouten - monocultuur, het volstrekt uitblijven van enig onderhoud - niet gemaakt zijn door de dorpelingen (laat staan door de in het bos wonende dieren) terwijl deze nu wel de gevolgen moeten dragen.
"Een dorp maak je samen", verklaarde een boswachter desgevraagd.
Tja: die kans moet je dan wel krijgen.
Een enquête onder dorpelingen zou zéker geen honderd procent essen - niet toevallig een bijna gratis boom - hebben opgeleverd ;-)

Overigens excuus voor mijn late aankondiging van deze bijeenkomst.
Lange tijd wist ik helaas niets over het tijdstip en overige details.
Hoewel ik mondeling al weken geleden op de hoogte werd gebracht door een boswachter van Staatsbosbeheer, hebben wij persoonlijk noch een flyer, noch een krantje van Dorpsbelangen met een aankondiging in de brievenbus gekregen.

Hoewel ik nu al bang ben dat ik me te druk zal maken, en daarbij bijna onvermijdelijk beschuldigd zal worden van 'complottheorieën', zal ik er zijn.
Al is het maar om alle aanwezigen persoonlijk aan te sporen om vooral zélf eens een kijkje te nemen in - bijvoorbeeld - het bos (of wat er van over is) te Wehe den Hoorn.
En dan bij voorkeur een kijkje buiten de verharde paden.
Want van decoratieve randjes alleen kan een mens niet leven.
Laat staan de echte bewoners van het bos, zoals egeltjes, spechten of vleermuizen.
Een écht bos is immers geen decor, maar een complex ecosysteem dat enige massa nodig heeft, en vooral: een kritisch aantal oudere bomen.


Cartoon verkregen via internet: "De boom van het leven"

Voor wie een kijkje neemt in de bossen waar de kap al heeft plaatsgevonden valt het niet mee om niet in complottheorieën te vervallen.
Een beetje logisch nadenken en voor je het weet klinkt je - toegegeven: wat emotioneel geladen - waarschuwing als...een complottheorie.
De noodzakelijke essenkap kost immers geld.
Véél geld.
Voor een noodlijdende organisatie is dit enorme budget (10 á 20 miljoen euro) wellicht alleen te verkrijgen door meer gezond hout te kappen dan voor de drie meter brede doorgang van de harvester strikt noodzakelijk is.
Dit omdat hout nu eenmaal wél geld oplevert.

Het goede nieuws op de aankondiging is dat omwonenden tenminste mogen meebeslissen over eventuele "herbeplanting".
Helaas nadat het overgrote deel van de tientallen jaren oude bomen - veelal om onduidelijke redenen - gekapt zal zijn.


Cartoon verkregen via internet. Vrij vertaald: "Geheel in overeenstemming met onze grote betrokkenheid bij het milieu planten wij feitelijk méér bomen dan we hebben gekapt"

Dat is jammer van de onderbegroeiing die in de meeste kleibossen aanwezig is, zoals (onder meer) jonge eiken, elzen en berken die de harvester zeker niet zullen overleven.
Terwijl deze onderbegroeiing uitstekend dienst hadden kunnen doen als hoogwaardige en reeds succesvol aangeslagen "herbeplanting".

Tot overmaat van ramp blijkt de voorraad jonge bomen in kwekerijen volgens boswachters niet groot genoeg om onze kaalgeslagen bospercelen snel opnieuw te beplanten.
Daar komt nog bij dat niets erop wijst dat de rondslingerende stammetjes, die de harvester als ondergrond moesten dienen tijdens de gang door het bos, op korte termijn verwijderd zullen worden.
Want in alle tot nu toe aangepakte bossen liggen deze stammetjes er nu nog.
Het oogsten van uitgerekend de dikste en gezondste bomen lijkt voor Staatsbosbeheer dan ook meer prioriteit te hebben. (Oh, wat zou ik graag willen dat ik ongelijk heb! Wat zou ik me dólgraag laten overtuigen van het tegendeel!)

"Dit prachtige natuurgebied zal worden platgegooid. Ter compensatie zal een nieuwe, precies even waardevolle, omgeving voor u worden gecreëerd"... 
Waar hebben we dat meer gehoord?!

Geen zorgen, zegt Staatsbosbeheer: "het blijft bos"!
Of liever:
"Eens zal de Betuwe in bloei weer staan...nog mooier en voller dan voorheen..."
(Hoewel dit vermoedelijk een hele generatie zal duren...)



Vragen, vragen, vragen...
Wat mij nu vooral interesseert: door wie is dit beleid uitgezet?
Wie heeft de beslissing genomen om een veelkantig en complex dilemma met vele mogelijke oplossingen te reduceren tot een vals dilemma met slechts twee mogelijke oplossingen, te weten: volledige kaalslag óf over enkele jaren een geheel bos vol doodzieke en dus levensgevaarlijke essen?
En vooral: hoe kunnen we, als omwonenden, harde afspraken maken met Staatsbosbeheer om te voorkomen dat ons bos op dezelfde manier zal worden kaalgeslagen als elders?

Eén ding is duidelijk: Staatsbosbeheer is geen bedrijf, en maakt geen winst.
Ik geloof de boswachters dan ook op hun woord als ze zeggen dat de opbrengst van het hout bij lange na niet genoeg zal zijn om de enorme kosten van de noodzakelijke kap van zieke bomen - een geschatte 10 á 20 miljoen volgens verschillende kranten - te dekken.
Er is dus geen sprake van kwade opzet.
Maar helaas is het wel zo dat er andere keuzes kunnen worden gemaakt.
Zoals gefaseerde kap waarbij, bijvoorbeeld elke twee jaar, de ziekste bomen, die daadwerkelijk gevaar opleveren, worden gekapt.
Zodat de reeds aanwezige onderbegroeiing - bijvoorbeeld de zeer wenselijke eiken en elzen, die vaak ook weer worden aangeplant - ter plaatse de kans krijgt om al meteen enthousiast de ontstane ruimte op te vullen.
Waarna enkele jaren later, na de volgende onderhoudsbeurt, weer nieuwe gaten ontstaan, die kosteloos zullen dichtgroeien.
Hooguit is dan enige onderhoud nodig om te zorgen dat de zaailingen van de es de andere boomsoorten niet zullen verdringen.

Zoals ik al eerder schreef: aan de bevolking wordt het probleem van de essentaksterfte gepresenteerd als een vals dilemma.
Alsof er twee mogelijkheden zijn: na enige jaren een bos vol zwaar aangetaste en levensgevaarlijke essen, óf totale kaalslag.
Terwijl onze bossen tot voor kort - om precies te zijn: voor de uitvinding van de harvester - nog werkelijk behéérd werden.
Maar deze optie (de derde weg) lijkt - vanwege de hoge kosten? - door de moderne technische ontwikkelingen volledig uit beeld verdwenen.

Voor de goede orde: Staatsbosbeheer kan beschouwd worden als een armlastige organisatie, want werd door eerdere kabinetten rücksichtloos gedwongen om "zelfredzaam" te zijn.
Wat in het geval van bosbeheer (noodgedwongen) betekent: het creëren van verdienmodellen om de hoge kosten in relatie tot de essentaksterfte te dekken.
Maar hoe verdien je eigenlijk aan een bos?
Op een enkele camping of uitspanning na is er eigenlijk alleen de mogelijkheid van massale oogst.
Dat brengt, tenminste op korte termijn, geld in het laatje.


Afbeelding verkregen via internet.

Omwonenden: 
Laat alsjeblieft jullie stemmen horen!
Wees kritisch en maak, als het even kan, samen een vuist!
Niet tegen de boswachters, maar tegen een systeem dat voor het sluitend maken van een door de overheid zwaar onder druk gezet huishoudboekje complete ecosystemen, dorpsaanzichten en recreatiegebieden verziekt.
Wij moeten het doen.
Omdat bomen - én egeltjes, én spechten, én vleermuizen, én onze kinderen - niet kunnen vechten.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten