Kruisweg, bos weg. Maar nu echt.

Gisteren was de harvester weer terug in het dorpsbos te Kruisweg (Kloosterburen).
Nou ja, De harvester... Een harvester.
Geen rupsbanden deze keer, maar een toevallig beschikbare machine:

De harvester is terug. Kruisweg, 5 september 2018 

Gelukkig regent het niet, maar dat gaat de komende week veranderen.

Het eerder, op last van de provincie, stilleggen van de kap te Kruisweg - na een melding van de Bomenridders - had vermoedelijk te maken met het broedseizoen.
Ook te Vierhuizen heeft de kap door niet nader omschreven 'factoren' vertraging opgelopen:

Vierhuizen, informatiebord. Foto Blogwachter, 21 augustus 2018

In het Warffumerbos stond enige tijd een werkloze harvester opgesteld:

Harvester, Warffumerbos, 29 juli 2018

Gek, want het gaat om dure machines, die je op werkdagen niet zomaar ergens parkeert.
Toegegeven: ik was er wel op een zondag.
Maar op maandagmiddag bleek de harvester nog op precies dezelfde plek te staan, zonder een spoor van kapwerkzaamheden.
Was dit, net als te Kruisweg, vanwege het broedseizoen?

Cartoon verkregen via internet

Hoe dan ook - al is de harvester dan weer terug - ik kan er alleen maar blij om zijn dat de vogels nog enig respijt hebben gekregen.
Inmiddels zijn de meesten wel 'uit de kleine kinderen', mogen we hopen.
Dus dát is goed nieuws.
Probleem blijft dat een aantal vogels - en, vanzelfsprekend, vele andere dieren - na de kap van de genoemde bossen nergens naar toe kan.
Want een specht (om een voorbeeld te noemen) is geen trekvogel en heeft bovendien een eigen territorium. 
Waar moet onze spechten-familie heen?
Eventuele aanpalende bosjes zijn al bezet, mits nog niet gekapt natuurlijk.

Pluk en de dieren. Illustratie Fiep Westendorp.

Wat te doen?
Gefaseerde kap zou, evenals handmatige kap, een perfecte oplossing zijn.
In dat geval blijven de nog (relatief) gezonde essen voorlopig staan.
En dat zijn er wat, ook en juist in dit bos.
En nee, het is niet waar dat ook de gezond uitziende essen omvallen zodra je er met twee vingers tegenaan drukt.
Want zelfs de de overduidelijk zieke essen doorstonden windkracht 8 onlangs probleemloos.

Essen te Kruisweg, 15 juli 2018. Foto Blogwachter

Mochten de nu nog gezond ogende essen op termijn alsnog ziek worden - zoals volgens Staatsbosbeheer de verwachting is - dan is de boel elders in het bos tenminste weer een beetje aangegroeid.
De in veel Groninger kleibossen aanwezige en gewoonlijk kerngezonde niet-essen - eiken, elzen, esdoorns - zouden in theorie zelfs tachtig of honderd jaar kunnen worden.
Net als vroeger eigenlijk.

'Honderden jaren oud, en nog altijd niet gekapt...'
'We leven boven onze stand'
Cartoon verkregen via internet

Maar ja, als iemand dacht dat 'we' vroeger arm waren: NU is er helemaal nergens geld meer voor.
Tenminste niet voor de werkelijk belangrijke dingen.
Allemaal een smartphone met - zo je wilt - de meeste exotische vogelgeluiden, maar helaas geen oude bomen meer met échte vogels...

STAATS-bosbeheer...
Hoe zit dat eigenlijk?!
Waarmee ik bedoel: over wiens huishoudboekje praten we?

Cartoon BNN-Vara: 'Laat dat maar aan Shell over'

't Is een inkopper, maar ik kan het niet laten: 
met een fractie van een fractie van - laten we zeggen - de kosten van het afschaffen van de dividendbelasting (inmiddels twee miljard euro!) zou de 'operatie essentaksterfte' op verantwoorde wijze kunnen worden uitgevoerd.
Want met gefaseerde en/of handmatige kap is niet alleen de 'veiligheid van de burgers' gegarandeerd, maar de veiligheid van alle overige bewoners in en om de bossen eveneens. 
Als het bovendien niet langer nodig is om nog gezonde essen of zelfs kerngezonde niet-essen alvast te kappen om 'de kosten van de hele operatie zoveel mogelijk te dekken' (zie afbeelding onder) staat niets verantwoorde(!) gefaseerde kap meer in de weg.

Vierhuizen, informatiebord. Foto Blogwachter, 21 augustus 2018

Kortom: geld speelt in deze kwestie geen rol, maar een hoofdrol.
Maar niet omdat Staatsbosbeheer 'de essentaksterfte aangrijpt om veel geld te verdienen', welnee! 
Was het maar waar, zou ik bijna zeggen.
Het is er gewoon niet, en dat heeft zijn oorzaken.
Kwestie van in het verleden (landelijk) gemaakte keuzes zullen we maar zeggen.

Collecteren dan maar?
Want waarom zou het - voor onze leefomgeving zo essentiële! - bosbeheer van de BV Nederland op dit vlak achterblijven als zelfs de grootste bedrijven zich nergens meer voor schamen?

'Het is voor de multinationals'.
Cartoon uit Trouw.

Vierhuizen: eikenkap ter financiering 'operatie es'?

Vandaag (23 augustus) of morgen begint de kap van het de bosjes in en rond Vierhuizen, een mooi dorp onder de rook van het Lauwersmeergebied.
Ik zal niet uitweiden over dit dorpsbos en val meteen met de deur in huis, want er is haast bij.
Een onverklaarbaar groot aantal eiken in dit bos staat op het punt te worden gekapt: 

bleste eiken, dorpsbos Vierhuizen, perceel 305D.
21 augustus 2018. Foto's Blogwachter.

Achteraf is het verhaal bij gekapte en kerngezonde niet-essen gewoonlijk dat deze de pech hadden tussen zieke essen te staan - 'wrong time, wrong place'.
Waar gehakt wordt vallen spaanders: dan gaat er dus wel eens per ongeluk een 'onschuldig slachtoffer' mee.
Verder heeft de harvester nu eenmaal een drie meter brede doorgangszone nodig en elke gezonde boom die toevallig in deze zone staat gaat eraan.
Allemaal gevallen van collateral damage, oftewel: niets aan te doen.
Maar in dit geval is de situatie - net vóór de geplande kap - ondubbelzinnig: op één perceel, op de zuidoosthoek van het dorpsbos, onderdeel van perceel 305D (zie afbeelding), staan uitsluitend(!) eiken.

Overizichtskaart, dorpsbos Vierhuizen.
Blauw gekleurde delen worden gekapt.
21 augustus 2018. Foto Blogwachter.

En veel van deze eiken zullen, gezien alle oranje markeringen, heel binnenkort worden gekapt.
Om duistere redenen is het perceel waar deze eiken staan op het plattegrondje blauw gekleurd - kappen! - terwijl veel hier aanwezige eiken daarentegen oranje werden gemarkeerd:

Gebleste eiken, dorpsbos Vierhuizen, perceel 305D.
21 augustus 2018. Foto's Blogwachter.

Vaak wordt grootschalige kap van eiken, elzen en andere loofbomen in eerste instantie ontkend, in gesprekken met verschillende boswachters.
Bij kritisch doorvragen komt meestal de 'benodigde doorgangszone' op de proppen, en vervolgens de door vallende bomen onbedoeld verpletterde belendende bomen.
Zodra ik tegenwerp dat er stapels bewijzen en foto's zijn van doelbewust gekapte eiken - zie bijvoorbeeld de situatie te Bedum en Uithuizen - veranderen de boswachters gewoonlijk van tactiek.
'Om eiken een goede kans te geven hebben ze ruimte nodig', zullen ze zeggen, 'want als bomen te dicht bij elkaar staan zullen ze nooit uitgroeien tot volwassen bomen'.
Klopt helemaal.
Maar hoe is dan te verklaren dat zelfs hele groepjes eiken in het bos te Vierhuizen zullen worden gesloopt?
Dat wil zeggen: zonder één - de zogeheten 'toekomstboom' - zonder oranje, laat staan met een blauwe stip - in hun midden?
Anders dan in Uithuizen, Wehe en Bedum, waar de gekapte eiken inmiddels uit het bos verwijderd zijn, is in Vierhuizen nu nog met eigen ogen vast te stellen dat hele groepen dicht bij elkaar staande eiken geheel werden gemarkeerd.
Niet specifiek in bepaalde doorgangszones dus, maar in deze hoek van het bos vrijwel allemaal:

Gebleste eiken, dorpsbos Vierhuizen, perceel 305D.
21 augustus 2018. Foto's Blogwachter.

Van dit eikenbos zal niet veel overblijven.
Terwijl er - ik herhaal het nog maar een keer - in dit stukje eiken(!)bos geen es te bekennen is. 
Als een eik in dit gedeelte al een kans krijgt van Staatsbosbeheer, dan per definitie de dunste van de twee:

Gebleste eik, dorpsbos Vierhuizen, perceel 305D.
21 augustus 2018. Foto Blogwachter.

Wat overigens gewoonlijk betekent, zó vlak naast een ten dode opgeschreven boom, dat de niet gemarkeerde boom ook plat gaat, of tenminste zwaar beschadigd raakt.
Want zó ontzettend 'zorgvuldig' werkt een drie meter brede en vier meter hoge oogstmachine nu óók weer niet.
De 'alleskunner' kan immers veel - hakken, zagen, plukken, delen, slopen, snijden - maar 'belendende' bomen sparen lijkt beslist niet zijn sterkste kant. 
  
Gelukkig zijn niet alle delen van dit eikenbos gemarkeerd.
Maar in bepaalde hoeken - vooral de verder vanaf het wandelpad gelegen - dus wel.
Waarom moet die harvester eigenlijk zo nodig dit eikenbos in?
Veel te gevaarlijk, en bovendien helemaal nergens voor nodig.
Tenminste als de kap daadwerkelijk te maken heeft met die door Staatsbosbeheer zo vaak genoemde veiligheid van de burgers.
Want er is werkelijk geen es te bekennen op dit perceel (305D, zuidoost-hoek) laat staan een zwaar aangetast of dood exemplaar dat 'gevaar oplevert voor passanten':

Eikenbos Vierhuizen, perceel 305D.
21 augustus 2018. Foto Blogwachter.

Toch is dit het beeld onder de hierboven getoonde groene eikenkruinen.
Duidelijk zichtbaar is dat ook dicht bij elkaar staande eiken zullen worden gekapt.
Met uitdunnen heeft dit dus niks te maken.

Gebleste eiken, dorpsbos Vierhuizen, perceel 305D.
21 augustus 2018. Foto Blogwachter.

Interessant is bovendien dat ditzelfde bos ook een aantal percelen kent waar de aangetaste essen oververtegenwoordigd zijn.
Langs het grasveld, op perceel 305c, zijn vrijwel alle essen zelfs morsdood:

Essenbosjes, Vierhuizen, percelen 305C en E.
21 augustus 2018. Foto Blogwachter.

Het bosje op de onderste foto zou in één keer met de harvester kunnen worden gekapt.
Want hier staat overduidelijk geen kansrijke es meer tussen.
Toch zijn de bomen hier niet geblest.
Mogelijk zullen deze essen desondanks worden gekapt, maar de ervaring in andere bossen leert dat dit niet eens per se zeker is.
Want deze essen zijn jong en bovendien morsdood.
Dit betekent dat 'houtopbrengst' verwaarloosbaar is.
Dergelijke bosjes lijken voor Staatsbosbeheer dan ook niet veel prioriteit te hebben, ongeacht de gevaren voor de omgeving. 
De essenbosjes op de volgende foto maken al meer kans om te worden gekapt, al zijn de meeste bomen hier evenmin geblest.
Dit omdat ze ouder zijn, dikker bovendien, en sommige zien er zelfs nog redelijk gezond uit, met groene kruinen.
Oogst, kortom:

Essenbosjes, Vierhuizen, percelen 305C en E.
21 augustus 2018. Foto's Blogwachter.

De niet-essen lijken echter de grootste kans te maken om gekapt te worden.
Niet alleen de eiken, maar ook andere in dit dorpsbos aanwezige loofbomen, zoals elzen, berken en esdoorns.
Alle gekheid op een stokje?!
Overtuig uzelf:

Gebleste niet-essen, Vierhuizen, perceel 305D.
21 augustus 2018. Foto Blogwachter.

Loze verdachtmakingen?
De recentelijk bij de ingang van het bos van het bos geplaatste informatieborden geven een inkijkje in de motieven van de eikenkap:

Recentelijk geplaatst informatiebord, Vierhuizen.
21 augustus 2018. Foto Blogwachter.

Ik citeer: 'Het hout van de essen wordt verkocht en de opbrengst van de houtverkoop wordt gebruikt om de kosten van de hele operatie zoveel mogelijk te dekken'.
Waarbij moet worden opgemerkt dat dikke en relatief gezonde essen meer opbrengen dan jongere, dunnere en zwaar aangetaste of zelfs morsdode essen.
Kerngezonde eiken - hard en duurzaam hout, geschikt voor vele toepassingen - brengen vanzelfsprekend het meeste op.
Kortom: als we niets doen zijn grote delen van dit bos er binnenkort geweest: es of niet-es, ziek of niet ziek en gezonde niet-essen met stip op één.

Dorpsbos, Vierhuizen, perceel 305D.
21 augustus 2018. Foto Blogwachter.

Dat is jammer, want het is een bijzonder mooi bos, met idyllische paadjes:

Pad door dorpsbos, Vierhuizen, perceel 305D.
21 augustus 2018. Foto Blogwachter.

En vooral veel eiken dus.
Terwijl elke gezonde (niet)es in een door de essentaksterfte tóch al zo zwaar getroffen gebied gekoesterd zou moeten worden!
Maar straks hebben we misschien alleen nog de foto's:

Impressie eikenbos, Vierhuizen, perceel 305D.
21 augustus 2018. Foto's Blogwachter.

Perceel 304 (A en B)

Ook perceel 304 is interessant.
Dit bos ligt geïsoleerd, op enige afstand van een dorp, naast een melkveehouder en omgeven door een sloot:

Omgeving perceel 304, Vierhuizen, 21 augustus 2018.
Foto's Blogwachter

Hoewel er een pad langs loopt - 'ommetje' genoemd - voert dit pad over privé-terrein en kan dus in geval van gevaarlijke situaties zeer eenvoudig worden afgesloten.

Omgeving perceel 304, Vierhuizen, 21 augustus 2018.
Foto Blogwachter

Het aandeel essen op dit perceel lijkt ook al niet bijzonder groot te zijn, op een enkel morsdood maar bijzonder decoratief exemplaar na:

Perceel 304, Vierhuizen, 21 augustus 2018.
Foto Blogwachter

Wel stikt het er van de rondvliegende zwaluwen.

Rondcirkelende zwaluwen boven perceel 304A,
Vierhuizen, 21 augustus 2018. Foto Blogwachter

Logisch: in de 'zombie-natuur' boven akkers en gemaaide gazonnetjes valt voor zwaluwen niet veel lekkers meer te halen.
Maar in de binnenkort te kappen bosjes des te meer, tenminste voor zolang als het duurt:

Het te kappen perceel 304A, Vierhuizen,
21 augustus 2018. Foto's Blogwachter

Overigens zal niet het gehele bos worden gekapt, maar uitsluitend perceel 304A.
Juich niet te vroeg, want perceel 304B ís al kaal.
Daar valt dus helemaal niets te halen.
Hooguit staan er enkele essen rondom het veld.
Verder staat er een picknicktafel:

Perceel 304B, Vierhuizen, 21 augustus 2018.
Foto Blogwachter

Vierhuizen, de percelen 304 en 305, samengevat: niet de veiligheid van de burgers staat hier centraal, maar 'de opbrengst van de houtverkoop', voor Staatsbosbeheer.
Dit 'om de kosten van de hele operatie (de essentaksterfte dus, BW) zoveel mogelijk te dekken'. 
Dat u het maar weet.