Virtuele wandeling centrale boomakker Kruisweg

Een maand geleden schreef ik over een blijmoedig personeelsuitje onder leiding van een boswachter.
Een tiental (kantoor?)medewerkers van Staatsbosbeheer verzamelde zich bij de ingang van ons dorpsbos te Kruisweg (Kloosterburen).
Een aardig bos vol met leven dat, op enkele honderden vierkante meters na, nog geheel intact was.
In de weken erna brokkelde het bos geleidelijk af:

Stilleven met oogst, Harvester en gehalveerde laan.
Foto Blogwachter. Kruisweg, 2 oktober 2018

Helaas heb ik deze medewerkers tijdens de kap niet meer teruggezien.
Wat je noemt een gemiste kans.
Want een herhaal-bezoek had zo verhelderend en leerzaam kunnen zijn!

Kruisweg, 'Toekomstboom' gekapt.
Foto Blogwachter, 2 oktober 2018

Nu het grootste deel van ons bos plat ligt en een aanzienlijk deel van de oogst zelfs al tijdens de kapwerkzaamheden werd afgevoerd, lijkt het mij dan ook nuttig om deze excursie nog eens te herhalen.
Weten jullie het nog?
Dit was, bij benadering, het beeld toen jullie vanuit zuidelijke richting met vier auto's aan kwamen rijden:

Zicht op dorpsbos Kruisweg, uitzicht 15 juli 2018

Omdat kantoorpersoneel natuurlijk niet elk ogenblik tijd heeft voor excursies filmde ik speciaal voor deze (kantoor?)medewerkers een virtueel ommetje door ons - inmiddels helaas niet meer zo idyllische - bos.
Om precies te zijn door het centrale en (voorheen) vermoedelijk mooiste perceel:

Kruisweg, centraal-westelijk deel van het bos.
Hoewel de afgebeelde lijsterbes niet in de weg leek te staan, verdween hij spoorloos...
Foto Blogwachter, 15 juli 2018

Op deze manier kan een maximaal aantal medewerkers - en andere geïnteresseerden - met eigen ogen zien hoe ons bos er op dít moment bij ligt.
Een en ander zonder de voeten zelfs maar vuil te maken!
Want een virtuele wandeling is momenteel wél zo praktisch:

Qua ecologische voetafdruk - niet onbelangrijk voor een organisatie met een (zelfverklaard) groen hart! - is het natuurlijk sowieso beter om de auto's te laten staan.
Dus daar gaan we dan!
De pahahaden op, de lahahanen in... 
Vooruit, met flinke pas...
(door wat eens zo'n áárdig boske was...)

Een virtueel ommetje, dorpsbos Kruisweg

We schrijven een vroege herfstdag van het uitstekende houtjaar 2018.
Om precies te zijn de tweede oktober.
Er staat een vlagerig windje en een buitje draalt aan de horizon.
Eventjes zien we zelfs een regenboog, goed zichtbaar in de inmiddels in ere herstelde open ruimte waar het Groninger Hogeland bekend om is:

Wat ligt er aan het eind van de regenboog?
Foto Blogwachter. Kruisweg, 2 oktober 2018

Je zou er een bepaalde schoonheid in kunnen zien.
Ons dorp lijkt nu zelfs een beetje op een ommuurde vesting, wat eigenlijk best spannend is:

Een vesting compleet met gemotoriseerde poortwachters.
Al lijken de laatsten een paar daagjes vrij te hebben:

Kruisweg, bewaakt door een harvester ('forwarder') 
Foto Blogwachter, 2 oktober 2018

Vermoedelijk kan er met goed fatsoen geen boom meer bij...
Tenminste niet op die hoge stapel aan de rechterkant van het toegangspad.
Want links - zie boven - lijken de afdankertjes te liggen... 
Naar verhouding lijkt er nauwelijks aangetast hout te liggen, want Staatsbosbeheer was er op tijd bij!
Alles voor onze veiligheid, weten jullie nog wel? 
Op onderstaande afbeelding staat helaas geen vergelijkingsmateriaal om de hoogte van de stapel overtuigend in beeld te brengen.
Maar in vergelijking met het aan de overzijde van de Hogeweg gelegen huis kan de hoogte, bij benadering, eveneens worden geschat:

Kruisweg, oogst. Letterlijk huizenhoog opgestapeld.

Foto Blogwachter, 2 oktober 2018

Maar laten we nu eindelijk beginnen met de wandeling.
Deze keer onder begeleiding van een Blog- in plaats van een boswachter.
Je bent tenslotte nooit te oud om iets nieuws te leren.
Net als de vorige keer lopen jullie via het toegangspad aan de Hogeweg in westelijke richting over de laan, of wat er van over is.
Aan je linkerhand zie je onze gemotoriseerde poortwachter, aan je rechterhand de stapel oogst. 
Ter vergelijking enkele foto's van hoe het er hier nog maar korte tijd geleden - in dit geval 15 juli, de dag voor aanvang van de kap - uit zag.
Kijk maar, de harvester stond er al, hoewel enigszins verdekt opgesteld.
Het bord van Staatsbosbeheer werd helaas door de harvester 'ontworteld'.

Aan jullie linkerhand, waar zich vroeger een betrekkelijk smalle maar dicht begroeide bossage bevond, is dit nu het beeld:

Kruisweg, zuidkant centrale deel na de kap. 

Foto Blogwachter, 15 september 2018

De huisjes op de achtergrond staan nu helaas wel pal op de noordwestenwind... 
Maar gelukkig waait het hóógst zelden in deze hoek van het land.
Overigens zijn de boomstammen op de voorgrond inmiddels verwijderd.
Best jammer eigenlijk, want volgens ecologen zijn dergelijke stapels hout broedplaatsen van leven...
Misschien liggen ze ergens op deze stapel:

Kruisweg, oogst.  

Foto Blogwachter, 2 oktober 2018

Voordat we verder gaan, maken we toch nog éven een pas op de plaats.
De stapel oogst is op dit moment hoger dan ooit (4 meter) en breed, vijftig meter zelfs, volgens een door medewerkers van SBB aangebrachte tekst.
Maar zo lang jullie nergens óp klimmen kan het geen kwaad hoor:

Toen bovenstaand filmpje werd gemaakt, waren er gelukkig al drie dubbele opleggers met hout afgevoerd:

Kruisweg, aan- en afvoer oogst. 

Foto Blogwachter, 18 september 2018

Het is jammer dat niemand weet waarheen.
De rouwenden blijven nu als het ware met een grote leegte achter en kunnen met hun verdriet nergens meer heen... maar dit terzijde.

Onmacht en rouw, uit 'De Groene Amsterdammer'

Inmiddels - terwijl ik dit schrijf in Rotterdam - schijnt de stapel in het bovenstaande filmpje óók al weer met onbekende bestemming te zijn afgevoerd.
Eerst een lading aan het eind van de middag (3 oktober) en vandaag (4 oktober) ook weer één of enkele dubbele opleggers.
Dat is mooi, want nu kan die dure en nuttige uitrijder ('forwarder'), die noodgedwongen al die dagen onbemand op de uitkijk stond, weer verder.
Rust roest, zeg ik altijd maar:

Kruisweg, bewaakt door een harvester ('forwarder') 

Foto Blogwachter, 2 oktober 2018

Enkele meters na de ingang van het bos zien jullie een schelperpad naar rechts.
Hier begint onze eigenlijke excursie.

Rechts in beeld vangen jullie nog weer eventjes een glimpje op van de oogst.
Wat hoor ik, vinden jullie het nog een beetje rommelig?
Dat komt doordat aan weerszijden van het pad de restanten van al onze groene kruinen liggen opgestapeld:

Kruisweg, centrale deel dorpsbos.

Kruinen van ongeveer 40 jaar oude essen. 

Foto Blogwachter, 15 juli 2018

Maar bruin is óók niet lelijk...
Hélemaal eens.
We lopen verder, langs de buitenste lus, die veel hondenbezitters hier zo goed kennen.
Te zien zijn wederom de restanten van de oude essen, en verder enkele restanten van 'onschuldige' - of noem het kerngezonde - elzen.
En hoor ik daar, héél voorzichtig, alweer een vogeltje?

De natuur is veerkrachtig, zeg ik altijd maar.
Was dit zo'n beetje... hier?

Kruisweg, centrale deel dorpsbos, schelperpad. 

Foto Blogwachter, 15 juli 2018

Zeker weten doe je het niet, want 'alle gelukkige gezinnen lijken op elkaar', zoals Tolstoj schreef, 'terwijl alle ongelukkige gezinnen hun eigen karakter hebben'. 
Misschien geldt dit ook wel voor bossen?
Anyway: het goede nieuws is dat je je nu véél beter kunt oriënteren.
Eerst was alles donker... en 's avonds soms zelfs een beetje éng.
Maar inmiddels licht en fris, en je kunt héél ver kijken:

Het vogeltje houdt moed, en vergezelt ons op onze wandeling.
We naderen een kruising.
Voor zover ik het me herinner was er maar één kruispunt midden in het bos, dus dat moet wel ongeveer hier geweest zijn:

Kruisweg, centrale deel dorpsbos, kruising

Foto Blogwachter, 15 juli 2018

Hoe dan ook: wat was ons dorpsbos eigenlijk KLEIN...
Dat zie je nu pas.
Maar vroeger kon je er uren dwalen, al slingerden de paden dan erg dicht langs elkaar.
Je waande je alleen op de wereld.
Nou ja, afgezien van het geritsel, het gefluit van de vogeltjes, enzovoort.
Weten jullie het nog?
Even een filmpje van hoe het was, om de herinnering op te frissen:

Nu zie je het onmiddellijk als er nog iemand is.
En sinds het bos gekapt is lijkt er altíjd wel iemand te zijn...
Gelukkig houdt dit éne vogeltje dapper vol:

Wat vinden jullie er tot nu toe van?
Misschien is de wandeling tot nu toe wel héél veel van hetzelfde... waarvoor excuus.
Het mysterie is er nu misschien wel een beetje vanaf:

Kruisweg, centrale deel dorpsbos, pad.

Foto Blogwachter, 15 juli 2018

Maar daar kan ík niets aan doen, laten we eerlijk wezen... Gelukkig komt een regenboog ons te hulp.
In deze richting is er bovendien een mooi uitzicht op onze gehalveerde 'laan'.
Het geruis van de inmiddels vol op de wind liggende overgebleven kruinen is lang niet gek:

Dit moet ongeveer hier geweest zijn:

Kruisweg, centrale deel dorpsbos, beschermde bomen.

Foto Blogwachter, 15 juli 2018

Als jullie nog tijd hebben, maken we toch wéér even een pas op de plaats.
Jullie moeten weten dat er op deze plek diverse bomen waren gemarkeerd.
Door de boswachters van Staatsbosbeheer.
Een heel groepje eigenlijk (de bomen, niet de boswachters...).
Mogelijk zaten er nesten of was deze boomgroep om een andere reden minder geschikt voor rücksichtloze sloop.
Want dat komt voor... niet kappen dus.
Ziedaar de betekenis van deze groen-met-witte linten met het logo van Staatsbosbeheer.
Wat zou er gebeurd zijn met al deze met lintjes behangen bomen?
Het enige wat ik er voorlopig van terug kan vinden is dit:

Klaarblijkelijk kwam het de machinist van de harvester niet uit om netjes om deze boomgroep heen te rijden.
Alle begrip: het zijn ook zulke grote machines...
Dan lopen we dus maar door om het gebied rond het centrale kruispunt te verkennen.
In een andere hoek staat gelukkig nog enige ondergroei overeind.
Wel waait het hier flink, met alle gevolgen van dien:

Hoe dan ook is op deze plek te zien dat de harvester ('processor') het wel kán: de 'oogst' ergens tussen uit halen en de onderbegroeiing laten staan.
Waar een wil is, is een weg, nietwaar?
Helaas blijken dergelijke groepsgewijs bewaard gebleven restanten van de in dit bos ooit zo weelderige onderbegroeiing erg zeldzaam.
Maar we houden de moed erin en kiezen nu het pad in westelijke richting.
Blijf vooral netjes op het pad, want ik wil geen modderschoenen in de auto:

Ja, een beetje kaal is het wel, eens.
Maar wat wil je?
Al deze bomen moeten toch érgens vandaan komen:

Kruisweg, oogst.

Foto Blogwachter, 2 oktober 2018

Je moet een doel voor ogen hebben in het leven, zeg ik altijd maar...
Zeg, wat hoor ik nou?
Willen jullie naar huis?!
Nu al?!
Het begint pas.
Kom, kom, éventjes doorbijten...
Te Kruisweg moeten wij het de komende jaren híer mee doen!
Dus jullie kunnen hier toch ook wel een uurtje tegen?
Denk anders maar aan hoe het vroeger was:

Kruisweg, centrale deel dorpsbos, schelperpad.

Foto Blogwachter, 15 juli 2018

Een stip aan de horizon is het halve werk, zeg ik altijd maar!

'Eens zal de Betuwe in bloei weer staan... Nog mooier en voller dan voorheen...', die kennen we allemaal toch?!
We moeten optimistisch blijven!
Kortom: we lopen door.
Even niet zeuren nu en gewoon om je heen kijken... dat doe ik toch ook?

Het is allemaal voor de goede zaak, tenslotte:

Kruisweg, oogst.

Foto Blogwachter, 2 oktober 2018

Niets voor niets in het leven, zou ik hieraan toe willen voegen.

Nu komen we bij een driesprong.
Dat kan hier geweest zijn: 

Kruisweg, centrale deel dorpsbos, T-splitising

Foto Blogwachter, 15 juli 2018

Ja, het is hier wel een beetje veranderd.
Dat was mij inderdaad ook al opgevallen:

Of was dít de driesprong op de foto?

Je weet het niet.

Het kan overal zijn...

Kruisweg, centrale deel dorpsbos, schelperpad.

Foto Blogwachter, 15 juli 2018

Inmiddels lopen we weer zo'n beetje naar ons vertrekpunt, in zuid-oostelijke richting:

En uiteindelijk, met de bocht mee, richting de laan.
Door die kenmerkende bocht kan ik dit gedeelte van de wandeling goed plaatsen.

Vroeger zag het er zó uit:

Kruisweg, centrale deel dorpsbos, 

pad richting de laan, in zuidwestelijke richting.

Foto Blogwachter, 15 juli 2018

Maar nu niet meer.

Aan het eind van de volgende video zien jullie hetzelfde stukje bos in beeld:

Gelukkig staan er in dit gedeelte hier en daar nog wél een paar bomen...

Een beetje als vroeger eigenlijk.

Kruisweg, centrale deel dorpsbos, schelperpad.

Foto Blogwachter, 15 juli 2018

Of nou ja...
We lopen nu het zelfde stukje weer terug en wandelen bij de T-splitsing naar rechts, in oostelijke richting.
Jaja, in de richting van de auto's...

Want enkelen van jullie lijken er nu openlijk genoeg van te hebben.

Dus misschien zijn al deze indrukken wel een beetje teveel van het goede, op één dag:

Alle begrip!

Zelf zie ik ook liever dit:

Kruisweg, centrale deel dorpsbos, kruinen.

Foto Blogwachter, 15 juli 2018

Maar je kunt niet alles hebben nietwaar?
Waar gehakt wordt - in dit geval resultaatgericht en efficiënt - vallen spaanders!

Kruisweg, oogst.

Foto Blogwachter, 2 oktober 2018

Kortom: we moeten kiezen in het leven.

Geen zorgen, we zijn nu bijna op het einde van de wandeling.

Zodra jullie weer op adem zijn gekomen en het gebodene hebben verwerkt, nodig ik jullie uit voor een tweede wandeling.

De volgende keer pakken we bijvoorbeeld de zuidranden van het bos, of de corridor.

Of het noordelijk perceel: wát jullie willen. 

Wat vonden jullie er eigenlijk van?

Hoe dan ook: ík zie iedereen graag weer terug!

Om de moed erin te houden nog eventjes een laatste blik op de oogst:

Kruisweg, oogst

Foto Blogwachter, 2 oktober 2018

Dat maakt wel veel goed, nietwaar?

Onder de mensen heb je tenslotte ook luxe-paarden en werkpaarden.

Precies zó is het eigenlijk met bomen...

Kortom: het dorpsbos te Kruisweg een probléémbos?!
Welnee...
De houtoogst te Kruisweg (Kloosterburen) is voorspoedig - efficiënt, resultaatgericht - verlopen... 
Dat hebben jullie nu met eigen ogen kunnen vaststellen.

Boomakker Kruisweg lijkt mij dan ook voortaan een toepasselijker term...
Wordt vervolgd...

Kruisweg: de kap door het oog van een ecoloog

Via de Bomenridders werd mijn blog ontdekt door een ecoloog* uit een andere provincie.

Desondanks bleek hij al eerder, via derden (geen Bomenridders) van mij te hebben gehoord.
Nota bene met naam en toenaam, en niet per se positief...

Omdat 'iedereen wel van alles kan schrijven' wilde hij graag persoonlijk kennis maken.

Dan kon hij meteen een bezoekje brengen aan het bos te Kruisweg (Kloosterburen), om met eigen ogen te aanschouwen - wat altijd het beste is! - hoe dit relatief kleine dorpsbos er na de veelbesproken kapwerkzaamheden aan toe is.

Ook had de ecoloog ('E') nog geprobeerd om sceptische kennissen - 'die blog is zwaar overdreven' - mee te krijgen naar Kruisweg.

En naar Blogwachter (die zo overdrijft...) in het bijzonder - maar zij wilden niet...

Hut in dorpsbos te Kruisweg, noordelijk perceel.
Foto: Blogwachter, 29 september 2018

Voor mij kwam een bezoek van een echte - waarmee ik bedoel: zowel opgeleid als werkzaam op dit vakgebied - ecoloog als geroepen.
Want als 'ecologische leek' ben je betrekkelijk eenvoudig monddood te maken als het over bossen en bomen gaat - zeker door een organisatie met een goed geoliede PR-machine.

Restanten hut in dorpsbos te Kruisweg, noordelijk perceel.
Foto: Blogwachter, 29 september 2018

Gelukkig had E. zich niet laten ontmoedigen door de negatieve berichten.
Om twee uur in de middag stond hij voor de deur, doos met boeken onder de arm, kaplaarzen gereed. 
Na de thee, met een stukje applecrumble - elke ontmoeting met een bomenliefhebber is voor mij zowel een troost als een (broodnodige) aansporing om tóch maar weer 'door te zetten', kortom: een feestelijke gebeurtenis - wandelden we naar het bos, of wat er van over is.
De in ons bos door kinderen gebouwde hut (zie bovenstaande afbeeldingen) vond hij de mooiste door kinderen gebouwde hut die hij ooit in een bos had gezien:

Hut in dorpsbos te Kruisweg, noordelijk perceel.

Foto: Blogwachter, 20 maart 2018

Maar de magie op het bovenstaande plaatje is er na de kap wel af:

Want inmiddels - dat wil zeggen na al het geweld van de harvesters - staat de hut eigenlijk wel zo'n beetje... op instorten.
Hoewel ie strikt genomen weer zou kunnen worden opgebouwd, zal dit vermoedelijk niet gebeuren.
De hoge en oude bomen rondom de hut zijn nu bijvoorbeeld allemaal gekapt.
De essentie van het bos - het geritsel en gefluister - 'is niet meer'.
Daarbij: een hut hoort geheim te zijn.
Een échte hut hoort, kortom, in een écht bos, dat per definitie een oud bos is. 
Kinderen wéten dat, maar veel volwassenen lijken het te zijn vergeten...
Het 'bos' - u weet wel: die van 'bos blijft bos', het geruststellende mantra van de op het Hogeland actieve boswachters - hieronder lijkt nu duurzaam ongeschikt voor romantische kinderhutten: 

Dorpsbos te Kruisweg, centraal gedeelte.
Foto: Blogwachter, 29 september 2018

Tijd om met de deur in huis te vallen.
De toestand waarin ons bos zich bevindt viel E. níet mee.
Ik citeer:

'Het is nóg erger dan ik dacht...'

Zo viel het hem op dat de voor de harvester benodigde doorgangszone, die officieel drie meter breed moet zijn, te Kruisweg op verschillende plekken vele malen breder is uitgevallen.
Op onderstaande afbeelding is te zien dat zelfs de kolossale uitrijd-machine een onschuldig speelgoedautootje lijkt in vergelijking met de afmetingen van deze vijfbaansweg:

Extra brede 'doorgangszone' - een vijfbaansweg? - voor de harvester.Dorpsbos te Kruisweg, strook langs de zuidrand. Foto: Blogwachter, 29 september

Verder ziet een ecoloog in één oogopslag veel meer dan je zelf - al is het na tientallen rondjes door het gekapte bos - ooit had kunnen registreren.
Wel kan ik als leek bijvoorbeeld letten op blauw gemarkeerde of met groene linten behangen 'Toekomstbomen' die alsnog blijken te zijn gekapt:

Dorpsbos te Kruisweg, SBB lint geknoopt rond gesneuvelde tak.
Bij de tak behorende boom is nergens te bekennen. 
Foto: Blogwachter, 29 september

Dat zegt natuurlijk ook wel iets.
Incidentje?
Mwaaaah... oordeel zélf:

Vervelend is wel dat deze groene lintjes boomgroepen aangaven waarin volgens boswachters met wie ik door het bos gewandeld heb (bijvoorbeeld) meerjarige nesten te vinden waren.
Of om boomgroepen die om andere redenen een toegevoegde(!) ecologische waarde hadden.
En die kans op zulke eretekens ís al niet erg groot, bij het moderne bosbeheer.
Want voor zover ik weet waren er hooguit twee met groene lintjes behangen boomgroepen in dit bos.
Misschien was het hier?

Gemarkeerde bomen, dorpsbos te Kruisweg, centrale deel.
Foto: Blogwachter, 15 juli 2018

Of... hier?

Door SBB gemarkeerde boom in dorpsbos te Kruisweg, centrale deel.
Foto: Blogwachter, 15 juli 2018

Hoe dan ook: de in deze bosjes wonende vogeltjes - of andere destijds na 'grondige inspectie door onafhankelijke deskundigen' in ecologisch opzicht waardevol bevonden dieren - kunnen voorlopig naar hun nestjes/schuilplaatsen... tsja... fluiten?
Zou dit holletje bijvoorbeeld nog bereikbaar zijn?

Holen van kleine (knaagdieren) te Kruisweg, noordelijk perceel.
Foto: Blogwachter, 15 juli 2018

Voor veel dieren geldt vermoedelijk: dán maar onder de achtergebleven takken en stammen schuilen...

Gekapte niet-es te Kruisweg, noordelijk perceel.
Foto: Blogwachter, 29 september 2018

Totdat de volgende machine komt... want dát moet er wel bij.
Soort anti-kraak eigenlijk: je kan er elk moment worden uit geschopt...
E. is dan ook niet blij, met de staat waarin het bos zich bevindt.
Een ecoloog blijkt geen met lintjes behangen slachtoffer-bomen nodig te hebben om te zien waar en hoe belangrijke ecologische maatstaven met voeten (harvesters?) werden getreden.
Om te beginnen moet een aanzienlijk deel van de gekapte dikke bomen nog met de zogeheten 'uitrijder' uit het bos worden gereden.
Vervolgens komt de versnipperaar - ook geen kleine jongen - er nog eens overheen.
Helaas gewoonlijk pas als de rust nét een beetje is wedergekeerd.
Stel het je eens voor!
Schuilen onder al die takken en stammen is dus geen duurzaam veilig optie voor de weinige nog overgebleven opgejaagde dieren...

Platgereden egeltje in dorpsbos te Kruisweg, noordelijk perceel.
Foto: Blogwachter, 28 september 2018

'Dan is ons allerlaatste egeltje, dat nu misschien nog geluk heeft gehad, er óók geweest', merk ik op.
'Bij mij in de buurt zijn helemaal geen egeltjes meer', zegt E., 'dat komt door de intensieve landbouw'.
Het moge duidelijk zijn dat veel dieren - vleermuizen, egels - onze kleibosjes keihard nodig hebben, bij wijze van laatste toevluchtsoord in een omgeving die je langzamerhand wel een ecologische woestijn kunt noemen.
Al gaat het maar om een postzegel (één of enkele hectaren): alles wat niet keer op keer door landbouwmachines wordt omgewoeld dan wel systematisch plat gespoten is tenmínste beter dan niets.
Maar ook die laatste toevluchtsoorden verdwijnen dus nu op een rap tempo:

Dorpsbos te Kruisweg, noordelijk perceel.
Foto's: Blogwachter, 29 september 2018

Is er dan he-le-maal geen goed nieuws, volgens E.?
Niet echt.
Het blijkt, kortom, allemaal nóg erger dan gedacht.
Nog erger dus dan de verwoesting waar ik nu al een jaar en drie maanden bang voor ben...

Dorpsbos te Kruisweg, oogst.
Foto's: Blogwachter, 28 september 2018

'Oud bos is essentieel', aldus E., 'een bos heeft verschillende stadia nodig. Aan dit bos is, met de afvoer dan al dit hout, in één keer veertig jaar aan waarde onttrokken'.
'Wat bedoelt u precies met waarde?', vraag ik.
'Energie. Er is een verschil tussen voeding en energie. Omdat de grond hier vruchtbaar is, valt het hier - in tegenstelling tot de gekapte bossen op zandgronden - met de in de bodem aanwezige voeding nog wel mee. Maar de energie - de C-waarden - wordt met al dat dode hout eveneens afgevoerd uit het bos'.
'Terug bij af?', concludeer ik moedeloos. 
'Nou, dat nog nét niet...'.
Dit laatste bijvoorbeeld omdat enkele afgehakte of omgevallen bomen wel weer zullen uitlopen.
En als de wortels niet beschadigd zijn, dan gaat dit beslist sneller dan je denkt.
Dit is tenminste iets...
Dat de kruin van zo'n boom eruit ligt, of de bast beschadigd werd na een ontmoeting met een oogstmachine, is dus volgens hem niet altijd even dramatisch als het lijkt:

Dorpsbos te Kruisweg, noordelijk gelegen perceel. 
Foto: Blogwachter, 29 september

Een lichtpuntje...
Maar toch.
Wij blijven zitten met een gapend gat.
Gewoonlijk gaat de kiespijn over na het trekken van de kies.
Maar voor ons begint de ellende pas.
Dan heb ik het nog niet eens over al die opgejaagde, weggejaagde en vermoorde dieren.

Het is nooit leuk om 'ongelijk' te hebben - ongelijk is een bult - maar in dit geval hoopte ik stiekem dat E. zou zeggen: 'Ah joh, niks aan de hand, de natuur herstelt zich zó snel, daar heb jij geen idee van'.
En dat ik de ecoloog dan zou geloven...
Helaas, het zit er niet in...
Veertig jaar leven (opgebouwde energie) in de kolencentrale, versnipperaar, palletfabriek... 
Ook (juist!) volgens iemand die ervoor heeft doorgeleerd.
En die specht, die is volgens de ecoloog inderdaad vertrokken, omdat ie in dít bos niks meer te zoeken heeft.
Op zoek naar een ander bos, vermoedelijk, dat helaas morgen ook zal worden gekapt...

'Ze hadden alles gewoon kunnen laten staan', aldus E., 'veel bomen hier waren nog kerngezond, en veel aangetaste bomen hadden vermoedelijk nog lang mee gekund'.
Hij vertelt over een es in zijn eigen tuin, die twintig jaar geleden al ziek was, maar nog steeds leeft, 'elk jaar komen er toch weer nieuwe bladeren en takken aan'.

Langdurig - tientallen jaren - door ziekte geteisterde maar desondanks onverminderd levenslustige es. Foto Blogwachter, 1 oktober 2018.

Kortom: met name oude essen zijn levenskrachtiger dan je denkt.
Dit was goed te zien in de afgelopen, extreem droge zomer.
Na enkele extreem natte jaren trok de schimmel zich terug uit ons bos.
Verreweg de meeste rond de veertig jaar oude essen zagen er weer kerngezond uit:

Kruisweg, nu gekapte essen in het centrale deel van het bos
15 juli 2018, Foto Blogwachter

Maar volgens de boswachters was dit effect tijdelijk.
Wie heeft er gelijk: de ecoloog of de boswachters?
Nu is alles weg.
Ongelukkig genoeg zonder dat iemand zijn of haar gelijk heeft kunnen bewijzen.

Ik herhaal het nog maar een keer: volgens deze ecoloog had dit alles dus kunnen blijven staan.
Blijven líggen, desnoods.
Bijvoorbeeld na de diverse stormen die er ongetwijfeld vroeg of laat weer waren gekomen. 
Want zelfs met een grote hoeveelheid liggend dood hout - met een stapel dunnere bomen bij wijze van 'omgevallen woudreus' - weet de natuur volgens de ecoloog uiteindelijk altijd raad.
In dat geval had de natuur de 'operatie essentaksterfte' kunnen volbrengen.
Daar blijkt de natuur namelijk heel goed toe in staat.
Al kun je als mens soms best een handje helpen.
Bijvoorbeeld door af en toe eens één of enkele bomen om te trekken, zoals de ecoloog op zijn eigen erf eveneens regelmatig zegt te doen.

Af en toe valt er spontaan een boom om, eens.
Maar hoe groot is de kans nu helemaal dat die PRECIES op iemands hoofd valt?
Vrijwel nihil, aldus E.
Als het hard waait kun je gewoon beter niet in een bos gaan wandelen.
Na een fikse storm liggen er in het Kralingse bos te Rotterdam gewoonlijk diverse grote bomen om.
Vaak zelfs dwars over veelgebruikte paden.
Maar niemand - voor zover ik weet (mag hopen!) - komt daar op het idee om het héle bos voor de zekerheid te kappen...
Want dan gaat dus alles mee...

Kruisweg, centrale deel van het bos, lijsterbes.
Na de eerste kapactiviteiten op 16 juli stond deze er, nog nét, maar uiteindelijk heeft ie het niet gered, overigens net zomin als alle andere in dit bos aanwezige lijsterbessen.
Foto Blogwachter, 15 juli 2016 

Voor deze lijsterbes bijvoorbeeld had ik nog een beetje hoop, na de eerste dag van de kap.
Die machinist zou toch wel zien hoe mooi dat boompje is, meende ik...
Het hout brengt ook al niks op, en het slanke boompje leek niet in de weg te staan.
Maar deze lijsterbes, al vier meter hoog en aantrekkelijk voor uiteenlopende vogelsoorten, heeft het niet gered.
Waarom niet? 
Het stond niet in een officiële 'doorgangszone'...
In het hele bos staat overigens geen enkele lijsterbes meer overeind.
Hieronder nog een voorbeeld van collateral damage:

Eén van de vele voorbeelden van 'collateral damage' te Kruisweg.
In dit geval een in dit bos zeldzame soort, vóór en na de kap. 
Corridor tussen noordelijk en zuidelijk deel.
Foto's Blogwachter, resp. 28 juli/18 september 2018

E. benadrukt nog maar eens een keer hoe belangrijk het is om het dode hout in het bos te laten: er zit zoveel leven (energie) in.
Ecologisch gezien zijn we inmiddels dus zo ongeveer terug bij af, te Kruisweg.
Maar met de herplant kan het resthout natuurlijk niet blijven liggen.
Zo heeft de ene keuze - het dorpsbos te Kruisweg is en blijft een productiebos - gevolgen voor de andere...
Want de herplant was nodig omdat het hier gaat om een productiebos, en al het hout er dus uit moet, en wel voordat het te zwaar is aangetast.
Al het oude hout - dat geld opbrengt - gaat er dus uit, en de werkwijze van de harvesters en het belang van de bosbouwers ('meters maken', aldus E.) doen de rest.
Er blijft, kortom, niet veel onderbegroeiing over, laat staan oude bomen.
Uiteindelijk, als alles is opgeruimd en versnipperd, zal het in ons bos pas écht kaal en doods zijn, benadrukt E.
Er is weinig fantasie voor nodig om hem te geloven:

Kruisweg, centrale deel van het bos,
foto Blogwachter, 30 september 2018

Nu ja, genoeg erover.
'Loslaten' wordt vanaf nu het devies.
Want ik wil tenslotte geen vervelende azijnpisser worden...
Om het 'zeiken' af te leren nog éven mijn uitzicht, zoals het was:

Uitzicht op voormalig dorpsbos te Kruisweg vanaf Hogeweg.
Foto's: Blogwachter, zomer 2018

Nu rest een belofte voor een herplantplan, in dit centrale en in oorsprong mooiste en oudste deel van het bos:

Voormalig dorpsbos te Kruisweg, centraal deel.

Foto's: Blogwachter, september 2018

Zoek de verschillen.

Desondanks wordt er nog vrolijk gejoeld én gezongen (zie en hoor onderstaande video), zelfs (juist?) op dit systematisch kaalgeslagen perceel. 

Smaken verschillen...

Gelukkig maar!

Of liever: 'menos mal' - zoals de Spanjaarden, met hun enigszins melancholieke inslag - zouden zeggen.

Want 'gelukkig' vind ik zelf wel een béétje een groot woord, in deze dagen. 

* Ik heb de ecoloog niet gevraagd om toestemming voor persoonlijke naamsvermelding. Maar omdat ik mijn eigen naam met een pseudoniem tenminste verberg voor de zoekmachine, vermeld ik andermans naam zeker niet. Desgevraagd - dit in verband met de controleerbaarheid van dit verhaal - kan ik eventueel op verzoek (en vanzelfsprekend na instemming van de betreffende ecoloog) zijn naam bekend maken.