vrijdag 20 oktober 2017

Het Bedumerbos (Afl. 5): verwoeste aarde

Elke vorm van decorum in de gang van de harvester - hier en daar tenminste nog enigszins gehandhaafd te Uithuizen - blijkt in het Bedumerbos rücksichtloos overboord te zijn gegooid.
Het bodemleven van een aantal percelen hier is grondig en duurzaam verwoest.
Iets anders kan ik er niet van maken.
Op veel plekken is zelfs geen poging meer gedaan om de bosgrond te verstevigen met boomstammen.
Laat staan dat er ergens een spoor van de beloofde rupsbanden te bekennen is.
Harvesters met rupsbanden heb ik overigens nog nergens gezien, in de bossen op het Hogeland.
In welk Gronings kleibos wordt die enkele oogstmachine met rupsbanden - er is er slechts één, hoorde ik van een boswachter - eigenlijk gebruikt?

Hoewel ik varkens leuke dieren vind en hun beeltenis eigenlijk niet misbruiken wil, komt er onwillekeurig een associatie bij me op:


Afbeelding verkregen via: https://www.youtube.com/watch?v=qZN_J25wz6g

Want zoals bekend houden varkentjes van modder.
Bomen en hun wortelstelsel helaas iets minder (enkele soorten daargelaten) en wandelaars al helemaal niet.
Toch is dit het beeld op veel percelen in het Bedumerbos: omgewoelde modder.
Héél veel modder.
Waarmee ik bedoel: de aarde diepgaand overhoop gehaald, inclusief de onvermijdelijke diepe poelen met stilstaand water.
Hier en daar zijn zelfs diepere bodemlagen te zien, en toont de ondergrond van dit Groningse kleibos zich in alle kleurschakeringen van zand en klei.


Het Bedumerbos, 14 oktober 2017. Verwoeste aarde. Foto Blogwachter.

Het slechte weer van de laatste maanden zal hierbij ongetwijfeld een desastreuze rol hebben gespeeld.
Maar het lijkt er eveneens op dat Staatsbosbeheer in het Bedumerbos elke vorm van zorgvuldigheid in de werkwijze - met uitzondering van de nette stapels oogst langs de weg - wegens tijd- en/of geldgebrek heeft opgegeven.
Want het is ongetwijfeld heel veel werk, om al die dunne boomstammen zorgvuldig over de bosgrond te verspreiden.
Toch blijkt het nodig, om verschrikkingen als op onderstaande foto's te voorkomen.
Kijk en huiver:


Het Bedumerbos, 14 oktober 2017. Verwoeste aarde. Foto's Blogwachter.

Kortom: een kudde zwijnen zou zich in dit bos wonderwel thuis voelen.
Maar eentonige kost is het wel, zóveel modder.
Tenminste voor wie geen varkentje is.
Waarvoor excuus, lezer.
De naakte werkelijkheid kan soms pijn doen, eens, maar zachte heelmeesters maken helemaal stinkende wonden.
Want als we niets doen, dan is dit mogelijk ons voorland.
Nog twee foto's dan maar, om het af te leren:

Het Bedumerbos, 14 oktober 2017. Verwoeste aarde, met water, nog stilstaand ook! Foto's Blogwachter.

Mocht de malariamug werkelijk haar - alleen de vrouwtjes steken! - weg vinden naar het Hoogeland, zoals een inwoner van Kruisweg (zie: http://boskruisweg.jouwweb.nl/problemen-en-oplossingen, "vierde zorgpunt") vreest, dan zal zij in het bos te Bedum beslist een zeer vruchtbaar broedgebied aantreffen en zich ongetwijfeld bliksemsnel verspreiden!
Overal waar je kijkt: stilstaand water in modderige kuilen.
Nota bene halverwege de maand oktober stikt het er dan ook werkelijk van de muggen.
Zorgpuntje: inderdaad.
Hoewel, wat mij betreft, zorgpunt driehonderdachtenveertig, in de rangorde van de reële bedreigingen van de Groningse kleibossen.
Maar als varkentjes konden vliegen, dan zouden ze naar onze opnieuw verbeterde(!) Groningse kleibossen komen, allemaal ;-)

Het Bedumerbos (Afl.4): gatenkaas

De beloftes waren zo mooi.
Er zou een harvester - de alleskunner, de zorgvuldigst oogstende machine ooit! - onze bossen in rijden.
Op rupsbanden, die het enorme gewicht van deze machines gelijkmatig over de bosgrond zouden verdelen.
Dit alles om uitsluitend de ziekste essen zo "zorgvuldig" mogelijk te oogsten.
Hoe dan ook - bijvoorbeeld in het geval van een tekort aan machines voorzien van rupsbanden - zou de ondergrond van het bos al even "zorgvuldig" worden bedekt, met dunne boomstammen.
Dit om verwoesting van de bosbodem door de enorme banden te voorkomen.
Want de ondergrond van een bos, met plaatselijk wisselend microklimaat, is immers de kraamkamer van het nieuwe leven.
De placenta, zo je wilt.
Hier komt immers al het voedsel voor de groeiende bomen vandaan.

Helaas blijkt de situatie in het Bedumerbos wel even anders.
Op veel percelen is het vooral gatenkaas:


Gatenkaas. Afbeelding verkregen via: https://thedailymilk.nl/minder-gatenkaas-door-te-schone-melk/

Kostte het verspreiden van de dunne boomstammen over de bosgrond teveel tijd?
Slechts op een enkele plek ziet het er zo uit:

Het Bedumerbos, 14 oktober 2017. Voorbeeld van een goed met onderliggende boomstammen geprepareerde, drie meter brede, doorgang voor de harvester. Foto: Blogwachter.

Toegegeven: op sommige plekken is tenminste een poging gedaan om de bosgrond te beschermen, al is het resultaat dan niet overal even geslaagd:

Het Bedumerbos, 14 oktober 2017. Diverse oorbeelden van een slordig aangelegde doorgang voor de oogstmachines. Foto's: Blogwachter.

Hier en daar lijkt de schade, ondanks het volstrekt ontbreken van voorzorgsmaatregelen, mee te vallen:

Het Bedumerbos, 14 oktober 2017. Doorgang voor de harvester, niet geprepareerd. Foto's: Blogwachter.

Maar veel vaker niet:
 Het Bedumerbos, 14 oktober 2017. Doorgang voor de harvester, niet geprepareerd. Foto's: Blogwachter.

Op weer andere plekken in het Bedumerbos lijken halve of zelfs hele percelen geprepareerd met boomstammen, als om de oogstmachines op elke vierkante meter van het terrein vrij te laten manoeuvreren:

Het Bedumerbos, 14 oktober 2017. Grote stukken bos, met boomstammen geprepareerd voor de harvester. Dit zijn geen drie meter brede doorgangen meer! Foto's Blogwachter.

Even voor Kruisweg, waar morgen toevallig een voorlichtingsmiddag is voor de bewoners: stel dat ons - betrekkelijk kleine - dorpsbos er zo uit komt te zien als boven?
Of - erger - zoals te zien in de volgende blog?

Het Bedumerbos (Afl.3): Oogst. Héél veel oogst.

Wat zeggen driehonderd foto's?
Tien foto's zeggen toch veel meer?
Of eentje, heel goed gekozen!

Less is more, tenslotte:


Het Bedumerbos, 14 oktober 2017. Oogst. Foto: Blogwachter


Zeker!
Maar als ik uitsluitend een enkel stapeltje gekapte bomen laat zien dan zeggen de mensen (en vooral de boswachters): 
"Tja, waar gehakt wordt vallen spaanders"
"De oogstmachine moet er immers langs"
En daar sta je dan, met je mond vol tanden.



Het Bedumerbos, 14 oktober 2017. Oogst. Foto: Blogwachter

Maarrr...
Honderden meters 'oogst', op veel plaatsen vier á vijf meter hoog, nota bene geoogst uit een dankzij gezamenlijke inspanningen doelbewust gecreëerd recreatiebos: dát is tóch iets anders.


Het Bedumerbos, 14 oktober 2017. Oogst in een inspirerende collectieve inspanning.
Foto: Blogwachter

Zoiets valt op.
Deze aanblik laat voorbijgangers met vragen zitten als: was dat nou echt nodig?
Zóveel bomen eruit?!


Het Bedumerbos, 14 oktober 2017. Zoveel bomen eruit, is dat nou écht nodig? Foto: Blogwachter

Om die reden toch weer foto's, net als eerder in Wehe, en in Uithuizen.
Zodat iedereen die daar behoefte aan heeft zich een beeld kan vormen van de situatie aldaar.
In dit geval dus te Bedum:


Het Bedumerbos, 14 oktober 2017. Entree vanaf parkeerplaats, Bedumerbos. Foto: Blogwachter

Ook bijvoorbeeld vanaf de bank.
Ook als de gekapte bomen al lang weer zijn opgeruimd.
Ook als je denkt: overdrijft die Blogwachter niet een beetje?
Ook als je denkt: die essen waren toch ziek? 
Dit was toch onvermijdelijk?

Want dan zie je, bijvoorbeeld, dat ook de elzen werden gekapt.
Dit om onduidelijke redenen, want de gekapte elzen waren (lang) niet allemaal pechvogels die de drie meter brede doorgang voor de oogstmachines dreigden te versperren.

Soms liggen de gekapte elzen gewoon tussen de essenoogst, te herkennen aan de rood-oranje kleur van het hout:


Het Bedumerbos, 14 oktober 2017. Oogst, met hier en daar gekapte elzen, te herkennen aan de oranjerode kleur van het hout. Foto: Blogwachter

Maar het elzenhout ligt soms ook op aparte stapels.
Mogelijk omdat elzenhout zeer duurzaam is onder water en om die reden geschikt is voor heipalen (oogst dus wederom):


Het Bedumerbos, 14 oktober 2017. Gekapte elzen, te herkennen aan de rode kleur van het hout. Vanwege hun grote duurzaamheid onder water, worden deze bomen onder meer gebruikt als heipalen.
Foto's: Blogwachter

Verder zien we (in alle Groninger kleibossen) geoogste eiken, en wilgen, en esdoorns.

Hoewel ik als leek niet met zekerheid kan zeggen of de bomen op onderstaande foto's eiken zijn, of iets anders, zijn het in ieder geval géén essen:

Het Bedumerbos, 14 oktober 2017. Oogst, geen essen. Foto's: Blogwachter

Essen hebben een vrijwel rimpelloze, bijna glinsterende stam, en het hout is zeer licht van kleur:


Het Bedumerbos, 14 oktober 2017. Oogst, wel essen. Foto: Blogwachter

Zo worden dus uitgerekend die bomen gekapt die men in veel gevallen later weer terug zal planten.
Dit omdat het precies de bomen zijn die zo bijzonder goed gedijen in de Groninger kleibossen (zie afbeelding), en die bovendien zeer nuttig zijn voor vogels en insecten.

Niet echt logisch toch?


Bericht uit een krant in Gelderland, 2017. In Groningen gaat het overduidelijk om natte gebieden, dus daar waar de els is gekapt (Wehe, Bedum) zullen vaak ook weer elzen worden aangeplant.
Ook de gekapte eiken te Uithuizen zullen vermoedelijk op termijn worden vervangen door eiken van een kwekerij.

Op onderstaande foto's is te zien dat een belangrijk deel van de oogst al is opgeruimd.
Het plaatsen van het hout wordt systematisch en ordelijk aangepakt, omdat dergelijke enorme stapels hout natuurlijk niet zomaar blijven liggen.

Op veel plekken in het Bedumerbos zijn duidelijk happen uit de zorgvuldig gestapelde oogst genomen:



Het Bedumerbos, 14 oktober 2017. Oogst, al grotendeels opgeruimd. Foto's: Blogwachter

Kortom: oogst.
Véél oogst.

Waar te beginnen met een poging om deze oogst realistisch in beeld te brengen?

Ik kies voor een luie wandeling, vanaf bank of eettafel, door het Bedumerbos.
In grote lijnen van van de ene ingang, bij de parkeerplaats, naar de andere.
Waarbij ik af en toe een blik over de schouder werp, om de oogst ook nog eens van een andere kant te fotograferen.

Overtuig uzelf:


Het Bedumerbos, 14 oktober 2017. Rondje door het Bedumerbos, met begin en einde bij de parkeerplaats, met informatiebord. Foto's: Blogwachter

Dat was dan ons rondje Bedum.
Onderweg spreken we enkele voorbijgangers die zich verbazen over de grootschalige kap.
Zij benadrukken bovendien dat er al veel oogst is afgevoerd.

Maar er zijn ook veel wandelaars die de situatie accepteren zoals ie is, of er niet verder over (willen) nadenken.

Het pad is er immers nog!
Je kunt er nog altijd wandelen, met de hond of met de kinderen.

"Zijn het dan niet allemaal zieke essen?", vraagt iemand.
Nee, helaas niet.

En de gekapte oude essen, die hadden misschien nog wel een kans gehad.
Volgens de boswachters zijn de essen in, bijvoorbeeld, Kruisweg, allemaal "van dezelfde kloon" en ook nog eens op hetzelfde moment aangeplant.
Maar het bos in Bedum is veel ouder dan het bos in Kruisweg.
(nu, augustus 2023, is op de schaarse niet door Staatsbosbeheer beheerde percelen te zien dat veel oude essen de essentaksterfte gewoon hebben overleefd: ze staan er nog, goed in blad!) 


Het Bedumerbos, 14 oktober 2017. Informatiebord uit andere tijden, oogst. Foto: Blogwachter

Hoewel het bos in Bedum het resultaat is van de collectieve inspanning van betrokken burgers en tenminste vijf organisaties, lijkt de grootschalige kap vooral een eenzijdige keuze van Staatsbosbeheer.

"Omdat alle essen uiteindelijk tóch zullen doodgaan".
"Omdat we anders elk jaar terug zullen moeten komen".
"Omdat de harvester veel ruimte nodig heeft".
"Omdat handmatige kap niet meer van deze tijd is".

Of omdat.....zelf in te vullen, door een ieder met fantasie, analytisch vermogen, kennis van zaken of, zo je wilt, aanleg voor "complottheorieën" ;-)