Hoewel op de aankondiging vermeld staat dat zowel de gemeente De Marne als Staatsbosbeheer hun plannen willen toelichten, is de gemeente niet (officieel) van de partij.
Wel is er een opvallend zware delegatie aanwezig van Staatsbosbeheer: de boswachters (in alfabetische volgorde) Liesbeth van den Berg, Dennis Moerkerken (beheer), Jaap Kloosterhuis (boswachter publiek) en Jasper Schut ("het ecologische geweten"), en daarbij Rieks van der Wal, het provinciehoofd Groningen van Staatsbosbeheer.
Verder zijn aanwezig diverse leden van de vereniging Dorpsbelangen en enkele tientallen dorpsbewoners en andere geïnteresseerden.
Ik maak foto's, maar Marjolein van de vereniging Dorpsbelangen verzoekt mij om geen foto's van herkenbare personen op internet te plaatsen.
 |
| 'De buurt is aan Z', cartoon verkregen via internet |
"Onherkenbaar" in beeld, voor de zekerheid, met beelden uit Andere Tijden.
Want de omgeving van het dorpshuis is inmiddels bijna volledig boomvrij.
Met andere woorden: bijna onherkenbaar veranderd.
Opgeruimd staat netjes?
 |
| Dorpshuis te Kruisweg, september 2010. Afbeelding verkregen via Google Maps. De bomen rond het dorpshuis zijn inmiddels allemaal gekapt. Voor de goede orde: dit zijn géén essen. Er is uitsluitend een laag haagje voor terug gekomen. |
Provinciehoofd Rieks van der Wal leidt de informatiemiddag in.
Hij vertelt over de omvang van de aantasting door de essentaksterfte in de kleibossen van het Hogeland.
Maar ook over zestig kilometer bosrand langs de A7.
Hierbij gaat het niet uitsluitend om primaire aantasting - direct door de schimmel - maar tevens om secundaire aantasting ten gevolge van de honingzwam, die toeslaat zodra de bomen verzwakt zijn.
De mate van aantasting door de honingzwam hangt af van het plaatselijke microklimaat.
Vooral op vochtige grond - de honingzwam is immers een schimmel - waar de essen dicht bij elkaar staan, richt de honingzwam veel secundaire schade aan.
De aantasting door een combinatie van essentaksterfte, monocultuur, vochtige kleigrond en honingzwam vindt veel sneller plaats dan men aanvankelijk dacht.
Als voorbeeld noemt hij een bos te Slochteren, waar na de winter ineens alle bomen om lagen.
Van der Wal benadrukt dat hij beseft wat de impact is van de kap op de woonomgeving en stelt bovendien dat de essentaksterfte niet specifiek een probleem is van Staatsbosbeheer.
 |
| Rechts in beeld het dorpshuis te Kruisweg, september 2010. Afbeelding verkregen via Google Maps. De bomen rond het dorpshuis zijn inmiddels allemaal gekapt, evenals de bomen aan de overkant van de straat, waar onlangs bejaardenwoningen werden gesloopt. Voor de goede orde: dit waren géén essen. |
Vervolgens komt Jaap Kloosterhuis aan het woord, de boswachter "Publiek".
Kloosterhuis vertoont dia's, vertelt over de essentaksterfte en over de planning van Staatsbosbeheer.
Interessant is de toelichting op het 'vals kelkje', één van de benamingen voor de betrokken schimmel.
Het échte kelkje blijkt een nuttige schimmel: een inheemse soort die op afgestorven essen leeft.
Maar de via Polen geïmporteerde bedrieger vormt helaas wel een probleem, hoewel niet op alle essen.
Ongelukkig genoeg is juist onze inheemse es ("Fraxinus") bijzonder vatbaar.
Hoewel een klein percentage hiervan resistent blijkt, bestaan onze dorpsbossen uit stekken van één moederboom ("klonen") waardoor de kans op resistentie verwaarloosbaar is.
Kloosterhuis benadrukt vooral het belang van de veiligheid langs wegen en paden.
Vervolgens vertoont hij een filmpje van Paul Copini, een onderzoeker van de universiteit Wageningen.
Op dit filmpje is te zien hoe je de aangetaste essen aan hun verdorde blad en verkleuringen in de stam kunt herkennen.
Ook vertelt Kloosterhuis over de twee soorten machines die door Staatsbosbeheer bij de kap gebruikt worden.
Zo is er de harvester, oftewel processor: de eigenlijke oogstmachine.
"Oogstmachine" is volgens Kloosterhuis een wat misleidende term.
Op een filmpje is te zien hoe deze alleskunner alle bomen in "reepjes" van dezelfde lengte afsnijdt.
Kloosterhuis merkt op dat het hierbij "niet zachtzinnig" toegaat.
De andere soort heet de "forwarder", oftewel de uitrijd-machine, die de door de processor netjes voorbehandelde en in gelijke delen gesneden bomen het perceel uit rijdt en langs de weg opstapelt.
Als worstjes op een lopende band, zal ik maar zeggen.
Er komen meer termen voorbij, zoals "dunningspad": de route door het bos die beide machines nodig hebben om het werk te doen.
En wat te denken van "rolstapel", en term die niet letterlijk genoeg genomen kan worden.
Bezorgde dorpelingen vragen zich af of deze stapels niet gevaarlijk zijn voor de kinderen, die de verleiding vermoedelijk niet kunnen weerstaan om erop te klimmen.
 |
| Bedumerbos, 14 oktober 2017. Foto: Blogwachter. |
Uit bovenstaande foto blijkt dat Staatsbosbeheer zich bewust geworden is van deze gevaren.
'Geworden', want te Uithuizen, waar men begonnen is met de kap, werden de 'rolstapels' nog niet met waarschuwingen bestempeld.
Hier is beslist over nagedacht, want juist de jongste kinderen, die de gevaren het minst goed zullen kunnen inschatten, kunnen nog niet lezen ;-)
Na enig aandringen onder de aanwezigen belooft Staatsbosbeheer om de rolstapels te Kruisweg te voorzien van een hek, zodat de kinderen er niet bij kunnen komen.
Dit lijkt mij overigens niet eenvoudig, want in andere dorpsbossen blijkt het aanvoeren en vervolgens weer afvoeren van alle boomstammen in diverse fases plaats te vinden.
Moeten die hekken dan telkens weer op verschillende plekken geopend worden, als er nieuwe happen uit de stapels wordt genomen?
En vervolgens weer..tja...netjes afgesloten?
Mijn advies: dorpsbewoners met kinderen, houdt het in de gaten!
 |
| Bedumerbos, 14 oktober 2017. Foto: Blogwachter. Op deze foto is et zien dat een deel van de opgestapelde boomstammen alweer verwijderd is. Omstanders bevestigden dit. |
Update 4 oktober 2018: in de praktijk blijken de hekken vooral symboolpolitiek. Er is weliswaar een hek geplaatst langs de weg, maar vanaf de andere kant kan iedereen er gewoon bij komen:
 |
| Kruisweg, tijdens de kap. Foto Blogwachter, 15 september 2018 |
Vermoedelijk vonden de houthakkers het zelf ook een beetje mal, en onwerkbaar bovendien.
Dus halverwege zijn ze gestopt met het plaatsen van van de hekken:
 |
| Kruisweg, tijdens de kap. Foto Blogwachter, 15 september 2018 |
Hoe dan ook werken dit soort dingen wel, want het is toch... aandacht.
Interessant is de opmerking van de boswachter dat het bij de essenkap niet om een "reguliere dunning" gaat.
Want bij een reguliere dunning worden alle betrokken bomen geblest.
Maar vanwege de grote hoeveelheden te kappen bomen is deze procedure tijdelijk opgeschort.
Nu worden dus alleen de hoeken gemarkeerd.
Om precies te zijn: de hoeken van percelen die geheel 'plat' zullen gaan.
Dat hier geen woord van gelogen is, kan onder meer worden vastgesteld te Wehe den Hoorn.
En inmiddels - 4 oktober 2018, dierendag nota bene - dus ook te Kruisweg:
Blogwachter stelt enkele kritische vragen die niet bij iedereen in de smaak vallen.
Dit ook omdat er in het dorp mensen blijken te wonen die het eigenlijk wel prima vinden dat het bos verdwijnt.
Want het bos geeft schaduw in de tuin, enzovoort.
Tja, smaken verschillen.
Al wordt dit alles niet openlijk tijdens de vergadering gezegd.
Met enige goede wil zou je kunnen zeggen dat de voelbare stemming tijdens de bijeenkomst beslist pro-bos was.
Maar tijdens de op de wandeling volgende excursie komen er andere geluiden los.
Zo wordt 'de Rotterdammer' in het algemeen er onder meer van verdacht 'nog geen mus van een merel te kunnen onderscheiden' en Blogwachter in het bijzonder 'nooit in het bos te komen'.
Als honduitlater (zo'n jachthond die veel moet wandelen en niet in de tuinen van anderen poept) en 'tuinvogelconsulent' (voor de Vogelbescherming) heb ik hier niet veel op te zeggen.
Inmiddels zijn we maanden verder.
Omdat in het najaar van 2017 sterk de indruk had dat mijn acties he-le-maal geen effect sorteerden - de blog werd destijds nauwelijks gelezen - heb ik het verslag van de bijeenkomst in oktober nooit gepubliceerd.
Vergetende dat deze bijeenkomst - met een nogal zware delegatie van SBB, voor zo'n klein dorp - op zichzelf vermoedelijk al een gevolg was.
 |
| "Laat hen toch protesteren! Ze zullen altijd onbelangrijk blijven", cartoon verkregen via internet |
Inmiddels lijkt de situatie echter veranderd.
De statistieken geven aan dat de blog in de maand februari 'vaak' - nou ja, 53 keer - gelezen is.
Mogelijk door mensen buiten Kruisweg.
Zelf zit ik nu in een officiële 'bosgroep' die af en toe vergadert met Staatsbosbeheer, en netjes op de hoogte wordt gehouden van alle plannen en ontwikkelingen.
Volgens een boswachter 'praten de mensen van Kruisweg met mensen van elders' over de ophanden zijnde kap.
Een en ander leidt hij af uit het ontstaan van diverse 'bosgroepjes' in andere dorpen in de omgeving waar eveneens gekapt zal gaan worden.
Dit geeft Blogwachter weer moed!
Want als ik eerlijk ben, gaan álle bossen op het Hogeland mij aan het hart, en niet uitsluitend 'ons' dorpsbos.
Dat zal mijn Rotterdamse inslag wel zijn: 'het ene bos niet van het andere' kunnen onderscheiden (zie boven).
Tot slot enkele afspraken en toezeggingen:
Ook bij de laatste vergadering op maandag 26 februari in het dorpshuis van Kruisweg wordt Staatsbosbeheer weer door vier man (Dennis, Klaas, Johan, Marcel) vertegenwoordigd.
De al veel eerder (zomer 2017) geplande kap te Kruisweg zal volgens de huidige planning plaatsvinden vanaf maandag 16 juli 2018.
Precies in de zomervakantie, dus.
En wel met de - gereserveerd voor Kruisweg, vanaf de zestiende juli 2018 - unieke harvester met bodemvriendelijke rupsbanden.
Zo is ons inmiddels toegezegd.
Zo blijft de bodem van het bos - en daarmee het eco-systeem - nog een beetje intact.
Ook zal er - volgens planning - relatief snel herplant worden, in ieder geval vóór maart 2019.
Voor dit doel is een gedetailleerd 'herbeplantingsplan' getekend door Staatsbosbeheer: met 'lichte' en 'donkere' bossen, beuken-, eiken- en berkenbossen, en zelfs een heuse paddenpoel in de zon.
Als alles goed gaat ontstaat er hopelijk een gevarieerder en gedifferentieerder - en dus gezonder en duurzamer! - bos dan op dit moment.
Op termijn, dat moet er helaas wél bij.
Want bomen groeien nu eenmaal niet erg snel.
Zelfs niet als ze alle licht en ruimte van de wereld krijgen.
Bij alle optimistische en blijmoedige praat zou je dit (toch niet onbelangrijke) feit bijna vergeten.
Verder is het bos te Kruisweg enkele weken geleden gemarkeerd.
Vanwege de onverwacht intredende vorstperiode was er zelfs éven sprake van dat er deze week - vanaf maandag 26 februari - gekapt zou gaan worden.
Want met de vorst in de grond wordt de bodem minder beschadigd door de zware machines.
Maar op mijn vraag waarom dit niet door is gegaan, antwoordt een boswachter dat het Staatsbosbeheer 'niet verstandig leek' om 'in dít dorp', zomaar ineens op een maandagochtend, 'onaangekondigd met de machines in het bos te staan'.
Hij laat doorschemeren dat men bang was dat er muiterij zou uitbreken.
Op zich prima natuurlijk, want de boswachters houden niet op te benadrukken dat 'betrokken burgers' voor hen bijzonder waardevol zijn.
Gelukkig zou de vorstperiode vermoedelijk van (te) korte duur zijn om de kap geheel af te ronden, en de schade bij plotseling invallende dooi helemaal niet te overzien.
Toch een opstekertje: Kruisweg heeft blijkbaar inmiddels de reputatie van een dorp waar je niet zomaar álles kunt doen zonder dat de inwoners een kik geven!
Waarom denk ik nu ineens aan dat beroemde Gallische dorpje, waar die onsterfelijke Romeinse keizer ooit slapeloze nachten van had?
 |
| Een Gallisch dorpje. Afbeelding verkregen via internet. |
P.S. Inmiddels zijn we vele maanden verder (19 juli 2018).
Door toedoen van een journalist van het Dagblad van het Noorden weet ik inmiddels dat iemand anders ook een stukje over deze informatiebijeenkomst geschreven heeft.
En wát voor stukje!
