Zwarte blessen op te kappen essen (historische wierde Maarhuizen)

Te kappen essen te Maarhuizen.
Foto: Blogwachter, 10 november 2021

Het lijkt soms net een kat- en muisspel, tussen 'verontruste burgers' en Staatsbosbeheer.

Jarenlang werden te kappen essen immers knaloranje of rood gemarkeerd, en de ‘toekomstbomen’ helblauw.
De diverse kleurige blessen bevonden zich gewoonlijk ongeveer op ooghoogte.
Schouderhoogte zo je wilt: wel zo praktisch voor de ‘blesser’ die in dat geval niet door de knieën hoeft... 
 
De klassieke felgekleurde markeringen op ooghoogte waren zelfs vanuit de verte makkelijk te zien.
Bijvoorbeeld vanuit de cabine van een of andere oogstmachine.
Of uit de ooghoek van een toevallige passant. 
 
Maar het kan verkeren. 
Op de historische wierde te Maarhuizen - gemeente Hogeland, nabije omgeving van Winsum – zijn de stippen ineens zwart, en op hooguit 30 – 80 centimeter boven de grond aangebracht (zie afbeeldingen).
Langs de paden vrijwel overal op 30 centimeter hoogte, langs de sloot of tussen meidoorns en ander struikgewas een enkele keer iets hoger. 
En ja, juist deze essen – ziek of niet ziek – zullen worden gekapt.
 

Een te kappen es langs de slootkant, historische wierde Maarhuizen. 
Bles is nauwelijks zichtbaar. Foto: Blogwachter, 10 november 2021

Desgevraagd verklaart één van de aanwezige boswachters – informatie-excursie, dinsdag 9 november 2021 – dat ‘de verf waarschijnlijk op was’. 
Ik zou nog kunnen bedenken, nota bene ter verdediging van Staatsbosbeheer, dat de oranje en rode markeringen de historische wierde zouden kunnen ontsieren, maar het antwoord blijkt even onwaarschijnlijk als ontluisterend: de gekleurde verf was op!
Oftewel, álle gekleurde verf: oranje, rood, geel desnoods.
 
Maar met welk doel zou Staatsbosbeheer eigenlijk zwarte verf hebben aangeschaft?

Kopen ze hun spuitbussen in alle kleuren, als een complete tekendoos voor een kind?

Diverse te kappen essen pop de historische wierde te Maarhuizen.
Foto: Blogwachter, 10 november 2021

De zwarte stippen – opvallend klein bovendien – zijn voor toevallige passanten bijna niet te zien: uit je ooghoeken lijkt de stip een knoest, of een kleine holte. 
De lage hoogte, waar doelbewust moeite voor lijkt te zijn gedaan – geen werk voor mensen met rugklachten – doet vermoeden dat er opzet in het spel is.
Maar vooruit: bomenliefhebbers zijn géén complotdenkers!

Het bos Abelstok, markeringen.
Foto: Blogwachter, 18 augustus 2017

Toch is het contrast, bijvoorbeeld met de vroegere markeringen in het bos Abelstok opvallend (zie bovenstaande afbeeldingen). 
Daarbij is het herfst, en wintertijd op de koop toe.
Dit betekent dat het rond 5 uur al behoorlijk donker is.
 
Onze excursie, onder begeleiding van twee boswachters, begint echter om 16.30 en eindigt om 18.00 uur, als je in het weiland geen hand voor ogen meer kunt zien.
Na pakweg een half uur zijn de markeringen dus al vrijwel niet meer te zien.

De historische wierde te Maarhuizen, nabij Winsum.
Foto: Blogwachter, Maarhuizen, 10 november 2021

De volgende dag kom ik terug om foto’s te maken.
In het volle licht ontdek ik helaas nog veel meer onopvallend zwart gemarkeerde bomen, dan die waar de boswachters ons op gewezen hebben.
Vooral op plekken – langs sloten – waar nooit iemand komt, en het veelgebruikte argument van ‘de veiligheid van de burgers’ in alle redelijkheid niet op kan gaan.

Te kappen es langs de slootkant, met vrijwel onzichtbare zwarte bles.
Foto: Blogwachter, Maarhuizen, 10 november 2021

Kortom: een nieuwe herfst, een nieuw geluid!

Met Staatsbosbeheer wordt het in ieder geval nooit saai...

Verontruste burgers, wat is hierop uw antwoord?
Ikzelf houd voortaan mijn ogen nóg beter open.

Tenminste in de nabijheid van elke boomakker in beheer van Staatsbosbeheer waarop nog één of meer volwassen bomen te vinden zijn. 
Want een gewaarschuwd mens telt voor twee.

Zie voor meer informatie over en beelden van Maarhuizen mijn volgende blog.

 
 
 

Kruisweg, Bos Weg; dag 0 (zondag 15 juli 2018)

Gisterenmorgen - het is nu dag 1 van de kap te Kruisweg, Kloosterburen, oftewel 16 juli) - iets na half 8 wakker geworden van het plotselinge geraas van de harvester.
Het afgelopen weekend stond ie er al, naast de voornaamste entree van het bos, netjes verscholen tussen het groen.
Zo konden we alvast een beetje aan hem wennen:

Entree dorpsbos Kruisweg, 16 juli 2018. 
Foto's Blogwachter

Vermoedelijk werd de 'alleskunner' hier afgeleverd door een oplegger.
Want je kunt er natuurlijk geen grote afstanden mee over de weg.
Het is inmiddels een bekend beeld: een enorm lange arm ('riskzone 90 m') en - geluk bij een ongeluk - de voor ons bos gereserveerde speciale harvester met rupsbanden die de bodem minder beschadigen dan gewone banden:

De lange arm van de harvester,
dorpsbos Kruisweg, 16 juli 2018. 
Foto's Blogwachter

Gelukkig is het nu al geruime tijd droog.
Hierdoor is de grond keihard geworden en zal er vermoedelijk sowieso minder schade worden aangericht aan de bosbodem dan in andere bossen - waaronder Bedum - die in nattere periodes zijn 'uitgedund'.

Bord nabij entree dorpsbos Kruisweg,
16 juli 2018. Foto Blogwachter

Wat gaat er bij ons eigenlijk precies gebeuren?
In Kruisweg hebben wij een heel speciaal bord, met daarop een tekening.
Het gaat om een 'schetsvoorstel' voor een 'herplant'-plan:

Bord nabij entree dorpsbos Kruisweg,
16 juli 2018. Met herplantplan.
Foto Blogwachter

Een 'herplantplan' is voorlopig uniek voor Kruisweg, volgens onze boswachters.
Zo zie je dat de aanhouder wint...of liever gezegd: toch íets voor elkaar krijgt. 
Desondanks mopperen sommige dorpsbewoners dat ze de bijschriften niet kunnen lezen - die zijn inderdaad onleesbaar - en dus niet begrijpen waar de arceringen voor staan.
Het origineel, dat ik eerder voorbij zag komen in de boscommissie van het dorp, is een A1-tekening met handgeschreven bijschriften.
De verschillende kleuren en arceringen staan voor verschillende soorten aan te planten bomen.

Mijn plan voor de komende weken is om de 'schade', in pakweg twee weken volgens planning aan te richten in dit bos, van dag tot dag 'bij te houden'.
Zo is ook gemakkelijker te zien of de in het bos aanwezige niet-essen daadwerkelijk zoveel mogelijk gespaard zullen blijven - zoals beloofd door Staatsbosbeheer.
Verder kunnen andere dorpsbewoners met andere dorpsbossen zien wat hen te wachten staat.
Zo hoop ik toch nog bij te kunnen dragen aan de redding van enkele percelen, of desnoods bomen.
Want elke boom is er één, wat mij betreft.

Eik langs slootrand, dorpsbos Kruisweg,
16 juli 2018. 

Foto Blogwachter

Voor dag 0 begin ik met een aantal foto's van de staat van het bos direct vóór het begin van de kap.
Hieronder de favoriete plek van diverse dorpsbewoners: een houten loopbrug omgeven door oude hazelaars.
Het is er bijna... romantisch: 

Centrale plek, dorpsbos Kruisweg, 16 juli 2018. 
Foto's Blogwachter

Diverse bomen in de omgeving hebben oranje markeringen, maar de meeste niet:

Gebleste essen, dorpsbos Kruisweg, 16 juli 2018. 
Foto's Blogwachter

Volgens een boswachter heeft de machinist de opdracht om 'niet-essen zoveel mogelijk te sparen'.

Maar alle essen (circa 90% van dit bos) gaan dus grotendeels plat, ongeacht hun toestand.

Enkele bomen zijn blauw gemarkeerd, bijvoorbeeld omdat er - mits overduidelijk natuurlijk - een nest in zit.

Of omdat de geluksvogel om onduidelijke redenen in (tot?) de orde van de 'Toekomstbomen' verheven is (een hele eer, want steeds zeldzamer...)

Geluksboom met nest, dorpsbos Kruisweg, 

16 juli 2018. 

Foto Blogwachter

Maar ook zo'n eervolle blauwe markering blijkt in de praktijk niet altijd een garantie voor behoud.

Zie ook mijn foto's van Wehe, waar blauw gemarkeerde 'toekomstbomen' massaal - met

honderden dus - werden gekapt.

Wat is er verder te zien in het bos te Kruisweg?

Ondanks de monocultuur toch meer boomsoorten dan je denkt.

Populieren natuurlijk, waarover ik al eerder schreef.

Verder, zoals gebruikelijk in de nogal natte Groninger kleibossen, veel elzen.

Langs de randen bovendien zeer veel meidoorns.

Hoewel niet zoveel als (ooit, dat wil zeggen, vóór de kap aldaar) in Wehe.

Vervolgens - zoals achtereenvolgens te zien op onderstaande afbeeldingen - oude hazelaars, (Amerikaanse) esdoorns, Spaande aak, eiken (hoewel helaas niet erg oud), berken, lijsterbessen en enkele paardenkastanjes.

 Dorpsbos Kruisweg, 16 juli 2018. Foto's Blogwachter. 

Te zien zijn achtereenvolgens: hazelaar, Amerikaanse esdoorn, Spaanse aak, eik, berken, lijsterbes en kastanje.

Maar dat is niet het enige.

Wie goed kijkt ziet in het voorjaar veel 'stinseplanten', waaronder Spaanse hyacint, sneeuwklokjes, narcissen en krokussen.

Verder, zoals in elk echt - waarmee ik bedoel: volwassen geworden bos - varens:

 Onderbegroeiing dorpsbos Kruisweg, 16 juli 2018. 

Foto Blogwachter

Dit in schrik contrast met de grote hoeveelheden brandnetels die we de komende jaren tegemoet kunnen zien.

Verder natuurlijk dieren.

Af en toe een ree, dan een sperwer - bijzonder voor ons bos - spechten, egels, vele vleermuizen, diverse knaagdieren, (nacht)vlinders - zoals de kolibrivlinder op onderstaande afbeelding - libellen, en vele, vele vogels.

Kolibrivlinders op het pad, dorpsbos Kruisweg. 

Foto Blogwachter, 2017

De zanglijster is er vaste gast en in het vroege voorjaar zag ik een staartmees, fladderend langs de bosrand, en verder hóór je vooral veel uiteenlopende vogels.

Bij het krieken van de dag is het orkest bijna oorverdovend.

Dit zal ik vermoedelijk nog het meeste missen, als het bos plat is.

Cartoon, verkregen via internet. 

Vrij vertaald: 'Ik ben halfvol', 'Ik ben half leeg', 'Volgens mij is dit pis'.

Maar vooruit, laten we het vooral LEUK houden, zoals de huidige mode voorschrijft.

Er is ook een hut in ons bos, en wel een héél mooie:

Hut, dorpsbos Kruisweg, 16 juli 2018. 

Foto Blogwachter

Verder veel romantische bosranden en dit (kronkel)paden:

Bosrand en paden, dorpsbos Kruisweg, 16 juli 2018. 

Foto's Blogwachter

Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst.

Dus als je de vele zaailingen ziet in dit bos - hieronder de lijsterbes - dan is er nog hoop:

Zaailing lijsterbes, dorpsbos Kruisweg, 16 juli 2018. 

Foto Blogwachter

Maar zal de harvester al deze jonge boompjes sparen?

De voortekenen zijn niet mis te verstaan.

Een oranje pijl betekent dat de harvester op die plek doorgang moet vinden.

Op deze plekken zal dan ook niets worden herplant, zodat de harvester op elk moment gewenst weer toegang zal kunnen hebben tot het gehele bos:

Gemarkeerde doorgangen voor de harvester.

Dorpsbos Kruisweg, 16 juli 2018. 

Foto Blogwachter

Als je het bos zo ziet, in deze weelderige staat, vraag je je onwillekeurig toch af of het echt zo erg is gesteld, met de bomen.

Want de in dit bos aanwezige essen maken, om zo te zeggen, geen dóódzieke indruk.

Elders, waar Staatsbosbeheer minder haast schijnt te maken met de kap, heb ik het veel erger gezien, zoals te Warffum.

In het dorpsbos te Kruisweg zijn de kruinen nog groen, en lijken de (zwaar) aangetaste bomen in de minderheid:

Kruinen dorpsbos Kruisweg, 16 juli 2018. 

Foto's Blogwachter

Moet dit bos werkelijk nu al plat?

Met alles erop, eraan, en erin?

Kunnen we het niet beter eventjes... aankijken?!

Ja, het gaat plat.

En hoe.

Hieronder alvast een voorproefje voor morgen.

Al vanaf dag 1 van de kap zal het beeld van het onderstaande paadje nooit meer hetzelfde zijn:

Kronkelpad, dorpsbos Kruisweg, 16 juli 2018. 

Foto Blogwachter

Onderdendam; knus dorpsbosje met specht, 4 maart 2018

Het dorpsbos te Onderdendam oogt romantisch, intiem bijna.

En dat op (vermoedelijk) één van de laatste winterse dagen van dit seizoen: 4 maart 2018.

Alles is nog kaal, grauw en winderig, maar toch is het er knus.

'Voor en door bewoners', is mijn indruk van dit bos, als toevallige passant.

Want ik ontdek dit bosje bij toeval, op weg naar Middelstum, waar ik de kap die deze weken gaande is wil fotograferen.

Dorpsbos te Onderdendam, 4 maart 2018, foto Blogwachter

Vooral de randen van het Onderdendamsterbos, tevens de grens tussen de achtertuinen van een tiental dorpsbewoners en de openbare ruimte, zien er opvallend verzorgd uit.

Je kunt niet goed zien waar de tuinen ophouden en het bos begint.

Op het naambord staat een logo van Staatsbosbeheer.

Dorpsbos te Onderdendam, 4 maart 2018, foto Blogwachter

Bij nadere beschouwing blijken hier toch niet uitsluitend dorpsbewoners aan het klussen en timmeren te zijn geweest.

Zo is er een ruime zithoek gemaakt, begrensd door houtwallen en met boomstronken om op te zitten.

Daar kun je wel een hele schoolklas in kwijt.

Er hangt een affiche bij van Landschapsbeheer Groningen.

Dorpsbos te Onderdendam, 4 maart 2018, foto Blogwachter

Wat zou Landschapsbeheer Groningen eigenlijk vinden van de eventuele op handen zijnde kap?

Aan hen ga ik ook maar eens een briefje schrijven.

Dorpsbos te Onderdendam, 4 maart 2018, foto Blogwachter. Vrij vertaald: 'Ga er maar even lekker bij zitten (Even uit...puffen?...rusten?...tja, dat heb je met die import...)

Of... is er in dit bos geen sprake van essentaksterfte en dus evenmin van naderende kap?

Ik wil niemand nodeloos ongerust maken, en ga slechts af op wat er momenteel gaande is in een groot deel van de Hogelandse (dorps)bossen.

Het Onderdendamsterbos lijkt al wel gemarkeerd, op de gebruikelijke wijze (linten, blauwe stippen).

Maar gek genoeg alleen de 'toekomstbomen' (zie afbeelding hieronder).

Betekenen de verschillende wit-groene linten (Staatsbosbeheer) in dit geval niets?

Dorpsbos te Onderdendam, 4 maart 2018, foto Blogwachter

De ervaring leert dat het niet-blessen van de te kappen bomen geen goed teken is.

Gewoonlijk - referentie: 2017/2018, Staatsbosbeheer, Essentaksterfte, Hogeland: zie overige stukjes over Bedum, Uithuizen, Wehe den Hoorn, enzovoort - betekent dit dat zo ongeveer alles plat gaat, met uitzondering van de speciaal met linten behangen en blauwe stippen beschilderde - tot 'toekomstboom' uitverkoren - geluksvogels.

Want als er niet gekapt zou worden, was het tot 'toekomstboom' verklaren van enkelingen immers niet nodig geweest.

Staan hier vooral essen, net als in de meeste andere Hogelandse dorpsbossen?

Het is slecht te zien, in de winter.

Hieronder in ieder geval een aantal knotwilgen, die de kap zeker wel zullen overleven.

Al is het maar omdat ze de oogstmachines niet in de weg staan, noch veel opleveren, aan 'oogst'.

Het bankje is ook leuk.

Dorpsbos te Onderdendam, 4 maart 2018, foto Blogwachter

Aan de bosrand, langs de akkers, zelfs een hele rij, categorie: groepsfoto met bankje.

Dorpsbos te Onderdendam, 4 maart 2018, foto Blogwachter

Veel bomen in het 'Onderdendamsterbos' zijn metershoog begroeid met klimop, wat mooie beelden oplevert en veel nestgelegenheid biedt aan vogels.

Dorpsbos te Onderendam, 4 maart 2018, foto Blogwachter

Het is dan ook een gekwetter van jewelste, in het Onderdendamsterbos.

Met enige regelmaat hoor ik het getik van een specht.

Niet ongewoon, in de Hogelandse dorpsbosjes.

Maar spechten hebben een eigen territorium.

Waar moeten deze vogels eigenlijk naar toe, na de grootschalige kap van al deze voornamelijk met essen beplante bossen?

Voordat de (eventuele) herplant een beetje is opgeschoten zijn we tientallen jaren verder.

Wel blijven er, zoals in alle dorpsbossen, enkele hoge kale stammen van dode bomen staan, ten behoeve van de spechten (zie afbeelding).

Of de specht hier genoeg aan heeft om zich thuis te voelen is nog maar de vraag.

Dorpsbos te Onderdendam, 4 maart 2018, foto Blogwachter

Duimen dus, voor de toekomst van dit - zelfs zonder groen - sfeervolle en intieme dorpsbosje te Onderdendam.

En dus voor de specht, en al die andere bewoners van dit bos.

Wee Wehe. Afl. 6) hapsnap te werk (05-09-2017)

Dit is 'm dan: de harvester aan het werk, in Wehe den Hoorn, inmiddels alweer een ruime maand geleden.
Het fietspad is afgezet met een lint, maar later op de dag kan ik 'm toch fotograferen:

Wehe den Hoorn, 5 september 2017, foto Blogwachter

Het goede nieuws: het vrije uitzicht is inmiddels enorm toegenomen.

Wehe den Hoorn, 5 september 2017, foto Blogwachter

Hier en daar worden de gekapte bomen al een beetje geordend:

Wehe den Hoorn, 5 september 2017, foto's Blogwachter

Maar de meeste dikkere stammen liggen nog verspreid langs de doorgangsroutes voor de harvester, terwijl de dunne stammen dienen als stevige ondergrond voor de zware machine:

Wehe den Hoorn, 5 september 2017, foto's Blogwachter

Op veel plekken in het bos van Wehe is nog geen sprake van enige ordening.

Nergens, ook niet in de andere bossen waar gekapt wordt, lijken de dunnere stammen waarmee de bosgrond bezaaid is, op korte termijn te worden opgeruimd.

Het is er, kortom, een chaos:

Wehe den Hoorn, 5 september 2017, foto's Blogwachter

De boom op de foto hieronder is voorzien van een lintje.

Mogelijk omdat de (dode?) stam moest blijven staan vanwege de ecologische waarde van het staande dode hout voor verschillende diersoorten?

Volgens de boswachters zou de hoogte van de overgebleven stammen echter ongeveer zes meter moeten zijn, terwijl onderstaande stam aanzienlijk lager is:

Wehe den Hoorn, 5 september 2017, foto Blogwachter

Dit beeld, van op een meter of vier hoogte afgezaagde bomen zie je overigens in meer bossen, zoals in Bedum, waar Staatsbosbeheer nu aan het kappen is..

Hoewel de machines inmiddels - 5 oktober - vertrokken zijn, ligt het bos er nog altijd chaotisch bij: 

Wehe den Hoorn, 5 september 2017, foto Blogwachter

Volgens boswachters heeft dit te maken met de slechte weersomstandigheden.

In het bos Abelstok heeft men zelfs een oogstmachine met een kraan uit de modder moeten trekken, hoor ik van één van hen.

Terwijl ik dit schrijf is er al gekapt in het bos Abelstok, maar ligt het werk nu stil.

Maar in Bedum is men juist met meerdere machines tegelijk bezig.

Terwijl de weersomstandigheden daar precies hetzelfde zijn, en de omgewoelde bodem er werkelijk verschrikkelijk (zie volgende blog) uitziet.

Hapsnap, zou je deze werkwijze kunnen noemen.

Niet in Gronings (waarvoor excuus) maar in Tilburgs dialect: 

Afbeelding verkregen via: woordenboek Tilburgs dialect, http://www.cubra.nl/wtt/h.htm

Toegegeven: het weer werkte de afgelopen maanden niet bepaald mee.

Toch lijkt er hoe dan ook niet veel systeem in de werkwijze van Staatsbosbeheer te bekennen.

Helaas betekent dit dat het alleen maar langer zal duren voordat het bos weer enigszins in oude staat hersteld zal zijn.